Jan II Kazimierz

 

 

 

 

Jan II Kazimierz (1648-1668)

 

 

Urodzony w 1609 roku, syn Zygmunta II i jego drugiej żony, Konstancji z rodu Habsburgów. Obrany królem w 1648 roku, ożenił się z wdową po bracie przyrodnim Władysławie IV, Ludwiką Marią, której wpływom ulegał. Wziął udział w zmaganiach z powstaniem Chmielnickiego, które spowodowało w 1654 roku drugą wojnę z Moskwą. W roku następnym rozpoczął się najazd szwedzki. Wobec zdrady magnatów król uszedł na Śląsk. Odparcie najeźdźców kosztowało kraj wiele wysiłku i zakończyło się stratami terytorialnymi (Inflanty, Smoleńsk, Czernihów, Kijów i całe Zadnieprze, zrzeczenie się zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi). Nie udały się podjęte przez króla próby reform ustrojowych (rokosz Lubomirskiego 1666 r.). W 1668 roku Jan Kazimierz zrzekł się panowania i wyjechał do Francji. Zmarł w 1672 roku w Nevers, zwłoki jego sprowadzono do Polski i złożono na Wawelu.

 

 

1648 - Wybuch powstania kozackiego Bohdana Chmielnickiego. Klęski wojsk polskich pod Żółtymi Wodami, Korsuniem i Pilawcami. Śmierć Władysława IV Wazy. Panowanie Jana Kazimierza (do 1668);

 

Ocalenie miasta Lwowa w 1648 roku przypisywano cudowi. Opowiadano, że Chmielnicki i Tuhaj-bej w czasie oblężenia ujrzeli w chmurach wieczornych nad klasztorem bernardynów postać zakonnika, klęczącego z wzniesionemi rękami i widokiem tym przestraszeni, dali znak do odwrotu. OO. Bernardyni uznali, że to był bł. Jan z Dukli; to też po opuszczeniu Lwowa przez Kozaków, całe miasto udało się do grobu jego z procesją, złożyło tamże koronę, a w następnym roku wystawiło przed kościołem bernardynów kolumnę, która do dziś dnia istnieje. Na szczycie tejże znajduje się postać Jana z Dukli w takiej postawie, jak go wówczas w chmurach widziano, a w środku kolumny napis: "Miasto Lwów za przyczyną Jana z Dukli 1648 cudownie uwolnione od oblężenia Bohdana Chmielnickiego i Tohaja-beja, chana tatarskiego.  Pomnik ten wystawiło społeczeństwo w 1649 r.”.

 

 

 

 

1649 - Oblężenie Zbaraża przez Kozaków. Ugoda zborowska (zgoda na powiększenie rejestru);

 

 

1650 - Publikacja Satyr Krzysztofa Opalińskiego. Rozwój architektury barokowej;

1651 - Bitwa pod Beresteczkiem - zwycięstwo nad Kozakami. Ugoda w Białej Cerkwi (zmniejszenie o połowę rejestru Kozaków). Budowa kościoła farnego w Poznaniu (do 1732);

 

 

 

Medal Jan II Kazimierz - Beresteczko
Emisja 860 sztuk;
MEDAL SYGNOWANY MENNICY POLSKIEJ DLA TWO - TOWARZYSTWA WIEDZY OBRONNEJ 1998 R.

Awers - KRÓL JAN II KAZIMIERZ  
Rewers - SŁYNNA BITWA BERESTECZKO 1651 R
Metal: tombak srebrzony oksydowany;
Waga - 141 G.
Średnica: 70 mm;

 

 

 

Zgromadzenie Misjonarzy, Zgromadzenie Misji (nazwy potoczne: Zgromadzenie księży misjonarzy, Misjonarze Wincentego à Paulo, lazaryści), zgromadzenie zakonne, założone 17 kwietnia 1625 roku w Paryżu przez św. Wincentego à Paulo. Skupiało księży i braci świeckich. Zawiązane w celu prowadzenia pracy misyjnej w małych miasteczkach, wioskach i wśród galerników. Misjonarze zobowiązywali się nie sprawować obowiązków kapłańskich w wielkich miastach oraz nie przyjmować beneficjów i godności kościelnych. Mieli rozwijać szkolnictwo i opiekę nad chorym.

Do Polski misjonarze zostali sprowadzeni przez królową Ludwikę Marię Gonzagę w listopadzie 1651 roku z Francji. W skład pierwszej grupy weszli: ksiądz Lambert aux Couteaux, ksiądz Wilhelm Desdames, subdiakon Mikołaj Guillot, kleryk Kazimierz Żelazewski oraz brat Jakub Posny. Misjonarze osiedlili się w małym drewnianym domku położonym w okolicy kościoła św. Krzyża w Warszawie (drewnianego kościoła będącego poprzednikiem bazyliki Świętego Krzyża w Warszawie).

 

W dalszej kolejności Zgromadzenie Misji otrzymało beneficjum w Sokółce k. Białegostoku. Pierwszy dom został utworzony w 1653 r. przy parafii św. Krzyża w Warszawie. Od tego roku księża misjonarze obejmują parafię św. Krzyża w Warszawie. Po roku 1657 Dom Świętokrzyski zostaje rozbudowany oraz podjęta zostaje decyzja o budowie nowego kościoła - bazyliki Świętego Krzyża w Warszawie).

 

Myślę, że temat zasługuje na mój wpis, ze względu na dwie ważne dla kraju okoliczności związane ze sprowadzeniem księży misjonarzy:
1. Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie - Kościół brał udział w niejednej burzy dziejowej i był świadkiem wielkich wydarzeń historycznych w życiu stolicy i kraju.
2. Mało znana postać, a była królową Polski i żoną dwóch ostatnich Wazów, Ludwika Maria Gonzaga de Nevers.

 

Wydarzenia historyczne związane z bazyliką
- 1683 król Jan III Sobieski zawierzył Bogu siebie i Ojczyznę przed wyprawą na Wiedeń;
- 14 marca 1745 odbył się chrzest gen. Kazimierza Pułaskiego, marszałka Konfederacji Barskiej, bohatera walk o niepodległość USA, poległego w bitwie pod Savannah (1779)
- Od 1765 król Stanisław August Poniatowski każdego roku w dniu swojego patrona 8 maja nadawał w tym kościele Order św. Stanisława.
- 3 maja 1792 odbyło się uroczyste posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej, w pierwszą rocznicę uchwalenia konstytucji 3 maja, po którym wyruszyła procesja do Ujazdowa na miejsce wmurowania kamienia węgielnego pod budowę Świątyni Opatrzności Bożej.
- W 1974 w kościele głosił kazania (zwane kazaniami świętokrzyskimi) prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński, przypominając w nich o podstawowych prawach i wolnościach obywatelskich, i opowiadając się za godnym życiem obywateli i przeciwko wszechwładzy państwa nad obywatelami.
- Wieczorem 13 czerwca 1987 spotkał się z ok. 1500 przedstawicielami środowisk twórczych z całej Polski papież Jan Paweł II. Osią papieskiej homilii były słowa z Promethidiona Cypriana Kamila Norwida: „Bo piękno na to jest, by zachwycało do pracy – praca, by się zmartwychwstało”.

 

Ludwika Maria Gonzaga de Nevers (ur. 18 sierpnia 1611 w Nevers lub Paryżu, zm. 10 maja 1667 w Warszawie) – królowa Polski, żona dwóch polskich królów: Władysława IV i Jana II Kazimierza, starosta grudziądzki w latach 1660-1667. Królowa była bardzo energiczna. Podczas potopu szwedzkiego samodzielnie potrafiła prowadzić wojska.  Z jej inicjatywy dokonano 1 kwietnia 1656 roku ślubów lwowskich, oddając Królestwo Polskie pod opiekę Najświętszej Maryi Pannie. 1 grudnia 1656 roku królowa zawarła sojusz z cesarzem, który obiecał pomoc 4000 żołnierzy przeciwko Szwecji i zobowiązał się, że będzie nakłaniał elektora brandenburskiego i Kozaków do uznania polskiego zwierzchnictwa.

 

 

 

 

1652 - Pierwsze wykorzystanie zasady liberum veto (przez posła upickiego Władysława Sicińskiego). Klęska w bitwie z Kozakami pod Batohem;

 

 

1654 - Ugoda w Perejasławiu - Kozacy poddają się władzy carskiej. Ukraina połączona z Rosją. Wojna z Rosją, utrata Smoleńska;

 

UKRAINA 5 UAH 1100 lat Perejasławia 2007

 

1655 - Zwycięstwo nad Rosją pod Ochmatowem. Klęska pod Szkłowem. Utrata Wilna i Mińska. "Potop" szwedzki (do 1660): kapitulacja pod Ujściem. Zajęcie przez Szwedów Warszawy i Krakowa. Obrona Jasnej Góry;

 

Nie da się w tym miejscu nie wspomnieć o Licheniu. Wszak to w 1655 roku w czasie "Potopu szwedzkiego", Szwedzi zdobywają Licheń, grabią i rabują, m.in. kościół; na pomostach nad jeziorem wycinają w pień miejscową ludność.

W roku 1728 odbudowano zniszczoną świątynię. Właśnie z  Licheniem związania jest historia ukazywania się ludziom  Mateńki Najświętszej, a co za tym idzie wzywanie do modlitwy, szczególnie różańcowej. NMP zapowiada epidemie i wojny. Prosi, aby kapłani odprawiali Msze św. przebłagalne. Tym, którzy modlić się będą przed Jej wizerunkiem i zmienią życie, daje obietnicę ratunku od śmierci podczas epidemii. W 1813 roku na polu bitwy pod Lipskiem Matka Boża ratuje rannego żołnierza - Tomasza Kłossowskiego, kowala z Lichenia, prosząc go, by Jej wizerunek umieścił dla czci publicznej w swych rodzinnych stronach.

W 1836 roku Tomasz Kłossowski znajduje poszukiwany obraz Matki Boskiej na przydrożnym drzewie koło Częstochowy i przynosi go do swej licheńskiej parafii. Pobożny kowal przed śmiercią umieszcza obraz na sośnie w lesie grąblińskim.

Matka Boża Bolesna Królowa Polski ukazuje się wiele razy pasterzowi Mikołajowi Sikatce w lesie grąblińskim. Prosi o przeniesienie obrazu z lasu w godniejsze miejsce. Obiecuje wiele łask przybywającym tu pielgrzymom.

 

 

 

 

 

 

 

 

Wykaz uczestników obrony Jasnej Góry oraz rejestr broni z okresu Potopu. Replika XVII wiecznej armaty.

 

 

Portret Ojca Augustyna Kordeckiego. Obraz z końca XVII wieku. "Nowa Gigantomachia - Pamiętnik oblężenia Częstochowy, 1655 roku", autorstwa ojca Augustyna Kordeckiegow 1658 roku.

 

 

 

Monstrancja z daru króla Zygmunta Starego z 1542 roku. Procesja z Najświętszym Sakramentem po wałach podczas obrony Jasnej Góry, kierowanej przez ojca Augustyna Kordeckiego.

 

 

Obraz XVII-wieczny przedstawiający oblężenie Jasnej Góry przez Szwedów w 1655 r. Oblicze Cudownego Obrazu Matki Bożej. Współczesna Jasna Góra z lotu ptaka.

 

 

Medal: Oblężenie Jasnej Góry
Awers: Scena oblężenia Jasnej Góry przez wojska szwedzkie. Poniżej poziomy napis: OBRONA JASNEJ GÓRY /  W 1655 R., obok sygnatura WB.
Rewers: O. Augustyn Kordecki przed obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Poniżej poziomy napis: PRZEOR O.A. KORDECKI. U dołu poziomy napis, na linii – SERIA JASNOGÓRSKA – NR 6, poniżej – PTAIN / ODDZIAŁ W CZĘSTOCHOWIE, obok sygnatura

 

Rant gładki
Średnica 60 mm
Nakład 1200 szt tombak
Projektował Wojciech Barylski
Bity w roku 1985

 

 

 

„Potop” - TOM II – część streszczenia

Jasna Góra jako twierdza narodowa podczas potopu szwedzkiego w 1655 roku według XVII-wiecznego obrazu z Sali Rycerskiej.

 

29 grudnia 1655 roku odbyła się w Tyszowcach konfederacja, w czasie której opowiedziano się za walką ze Szwedami. Konfederacja odbyła się niedługo po zakończeniu bohaterskiej obrony Jasnej Góry, która to zjednoczyła Polaków w walce z najeźdźcą. To właśnie wydarzenie było impulsem dla takiej decyzji. Konfederaci zdecydowali się na oficjalne wypowiedzenie posłuszeństwa królowi szwedzkiemu - wszak większość szlachty opowiedziała się po jego stronie.Na czele konfederacji znaleźli się obaj hetmani koronni - Stanisław Lanckoroński oraz Stanisław Rewera Potocki. Konfederaci, którzy wezwali naród polski do stanięcia u boku Jana II Kazimierza i podjęcia zdecydowanej walki z armią szwedzką. Konfederacja Tyszowiecka 20 stycznia 1656 roku została przekształcona w konfederację generalną, zawiązaną w Łańcucie. Była to już konfederacja z udziałem króla Jana Kazimierza, podczas której król wybaczył hetmanom (którzy przystąpili na krótko do Karola Gustawa, uznając go swoim władcą, i dopiero konfederacja w Tyszowcach była weryfikacją ich postawy). Faktycznie jednak zarówno Stanisław Lanckoroński, jak i Stanisław Rewera Potocki stracili znaczenie na rzecz Stefana Czarnieckiego i Jerzego Lubomirskiego, na których to barki król przekazał główny ciężar dalszej wojny.

 

 

 

1656 - Wyswobodzenie Warszawy z rąk Szwedów. Traktat w Radnot - plan rozbioru Polski między Szwecję, Siedmiogród, Brandenburgię, Bohdana Chmielnickiego i Bogusława Radziwiłła. Śluby lwowskie - król Jan Kazimierz ogłasza Matkę Boską Królową Korony Polskiej;

 

Bitwa pod Warką 7 IV 1656 roku.

Biitwa pod Warką była pierwszym tak dużym zwycięstwem, które zostało odniesione w otwartym polu nad Szwedami podczas "Potopu". Jej wynik zachęcił polsko - litewskie dowództwo do bardziej aktywnych wystąpień przeciwko najeżdżcy.

Medal Hetman Stefan Czarniecki - Bitwa pod Warką
Średnica: 70 mm
Metal: brąz
Waga: 139 g

Rok emisji: 1993
Autor: Rosana i Andrzej Nowakowscy

 

 

 

 

 

 

Obrady sejmu na Jasnej Górze
Awers – Scena hołdu Kozaków zaporoskich w czsie obrad senatu na Jasnej Głórze. Poniżej poziomy napis OBRADY SEJMU / NA JASNEJ GÓRZE / W 1657 R., obok sygnatura WB.
Rewers – Ślubowania Jana Kazimierza we Lwowie. Poniżej poziome napisy, w polu – ŚLUBOWANIE JANA KAZIMIERZA / 1. IV – 1656 R. LWÓW, na linii – SERIA JASNOGÓRSKA NR 7, poniżej – PTAiN / ODDZIAŁ W CZĘSTOCHOWIE, obok sygnatura  
Rant gładki
Średnica 60 mm
Nakład 1200 szt. tombak
Projektował Wojciech Barylski
Bity w roku 1985

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nie sposób Najświętszej Mateńki - Królowej Polski nie przedstawić jako Tą z którą wspólnie modlimy się do Pana Boga i za Jej pośrednictwem kierujemy prośby do Pana. Najświętsza Mateńka nieodłącznie nam towarzyszy w naszych trudach, cierpieniach i radościach, będąc wzorem silnej wiary i zaufaniu Panu Bogu

Boża Rodzicielka strzeże nas i pragnie abyśmy wypełniali słowa Pana Jezusa.

W latach 1892-93 polski artysta Piotr Stachiewicz wykonał w dwóch seriach jedno ze swych najpiękniejszych dzieł: „Legendy o Matce Boskiej". Włożył w nie, obok wielkiego umiłowania przedmiotu, cały zasób swego poetyckiego natchnienia, niepospolitego władania formą i owoc gruntownych studiów, jakie poczynił przez szereg lat nad wierzeniami, podaniami ludu. Za „Legendy" otrzymał Stachiewicz od krakowskiej Akademii Um. Nagrodę im. Barczewskiego. Przed II wojną światową reprodukcje obrazów Stachiewicza do „Legend" ukazały się na kartach pocztowych, ciesząc się niesłychaną wprost popularnością i sympatią odbiorców. Obecnie pojawiają się, od czasu do czasu, w Antykwariatach, a zdobycie ich jest nie lada gratką dla koneserów.

 

Wyobraźnia ludu polskiego widziała Najświętszą Mateńkę na codziennych drogach ludzkiego życia. W pięknych legendach Matka Boża wędruje z małym Jezusem po świecie, zaglądając do wiejskich chat. Ukazana jest w rodzimym kolorycie, zgodnie z prastarymi zwyczajami, w dawnych domostwach i pośród lasów, pół i łąk. Te pełne wdzięku i poezji opowieści odzwierciedlają głęboką mądrość i prostą, mocną wiarę ludu. Posiadają one jeszcze coś nieuchwytnego i tak miłego sercu - polską duszę.

 

Lud widzi w Matce Pana Jezusa opiekunkę wszystkiego, co słabe, bezbronne i skrzywdzone. Na obrazie: Najświętsza Matenka chroni gniazdo skowronka przed jastrzębiem.

 

 

Dla mnie najbardziej rzucającym się w wyobraźnię jest kartka "Matka Boska Gromniczna". Związane z nią jest jedno ze starszych świąt w Kościele - Święto Ofiarowania Pańskiego, zwane też dawniej Świętem Oczyszczenia NMP, a u nas w Polsce nazwane świętem Matki Boskiej Gromnicznej. Już w IV wieku obchodzono je podobno uroczyście w Rzymie, za papieża Gelezjusza I, a z całą pewnością w wieku X, kiedy odnotowano, że w święto to odbywały się procesje ze światłem.

W tym dniu święci się gromnice, które później daję się do dłoni osobom opuszczającym ten świat, by Matka Boża była przy nich aż do ostatniego tchnienia i zapewniła im szczęśliwą wieczność. Światło gromnicy w wielu domach plonie w czasie wyładowań elektrycznych, a ich mieszkańcy wierzą, że Matka Boża ustrzeże ich od wszelkiego zła.

 

Między opłotkami uśpionej wsi, w zimowej scenerii idzie, w zwiewnej szacie, Matka Boża ubrana swojsko, z narzuconą chustą na głowie i plecach, z gromnicą w ręce, którą odgania, sunące po śniegu w stronę ludzkich zagród, wilki. Piękny i nastrojowy to obraz, jeden z wielu z bogatej twórczości tego artysty, i, mimo, że krytycy sztuki zaliczają go do najsłabszych w twórczości Stachiewicza, jakby na przekór tym stwierdzeniom, przyjął go bardzo serdecznie lud polski, a jego liczne reprodukcje zdobiły domy polskie przez długi okres czasu. Także dziś symbolika tego obrazu przemawia do nas. Jak złe wilki chcą nas opanować duchy ciemności i dlatego tak bardzo jest nam potrzebne światło otrzymane z rąk Maryi. Daje nam ono pewną obronę i pozwala iść przez życie w jego blasku. Światło niesionej prosto świecy jest tego symbolem, a jej jasny płomień ma wyrażać naszą gorliwą wiarę. Dziś niezgoda sąsiedzka, alkoholizm, narkomania, brutalność i niepewność codziennego życia, kłamstwo, niesprawiedliwość, trudności ekonomiczne i ekologiczne sieją spustoszenie w duchowości narodu. Są jak złe wilki z obrazu Stachiewicza. Nie bójmy się ich jednak, bowiem Maryja stoi na straży naszych rodzin, stoi ze światłem gromnicy.

 

Istnieje legenda o Matce Bożej Gromnicznej i wilku. W zimną, lutową noc szedł wilk za Matką Boską. Wilka tego szukali chłopi, chcąc go zabić. Spotkali na swojej drodze Pannę Świętą i spytali ją czy nie widziała wilka. Ona zaś odpowiedziała, że ani go nie widziała, ani nie zamierza go wydać. Kazała im poszukać wilka w swoich sercach i odesłała do domów.

Gdy chłopi odeszli ważąc słowa Matki, spod jej płaszcza wychylił się wilczy łeb. Matka Boska złajała wilka, ale nie była w stanie go wydać, gdyż również jego niedola wzruszyła jej serce.

 

 

Poniżej przedstawiam cały cykl kartek Stachiewicza związanych właśnie z "Legendą o Matce Boskiej".

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1657 - Odparcie najazdu księcia Siedmiogrodu Jerzego II Rakoczego. Traktaty welawsko-bydgoskie. Rezygnacja ze zwierzchnictwa lennego nad Prusami Książęcymi;

 

 

1658 - Wypieranie wojsk szwedzkich (do 1659). Ugoda polsko-ukraińska w Hadziaczu. Walki wojsk Stefana Czarnieckiego na terenie Danii (do 1659). Wygnanie arian;

 

Józef Wybicki, pisząc słowa Pieśni Legionów, która dziś jest hymnem narodowym, wymienił w pierwszych trzech zwrotkach tylko trzy nazwiska ważnych postaci z naszej historii: gen. Henryka Dąbrowskiego, Francuza nazwiskiem Bonaparte i Czarnieckiego. Pierwsi dwaj byli bohaterami jego epoki, hetman Stefan Czarniecki został wybrany przez autora jako jeden z najsłynniejszych wodzów z przeszłości. W oryginale tekstu Wybickiego dopiero na końcu utworu na wspomnienie zasłużył Tadeusz Kościuszko
Hetman Czarniecki był doskonałym wojskowym, co udowodnił także 14 grudnia 1658 roku. Wówczas to wyprawił się na czele wojsk polskich do Danii – w ramach koalicji antyszwedzkiej (oprócz Polski brała w niej udział także Brandenburgia, Austria i Dania). Przeprawił się przez cieśninę morską Als Sund na łodziach i barkach (którymi holowano konie), a następnie odbił z rąk Szwedów wyspę Als. podobnie jak twierdzę Koldyngę na Jutlandii. Po tym, jak Czarniecki powrócił „przez morze” do ojczyzny, udał się na kolejną kampanię wojenną - tym razem przeciwko Rosji.

 

 

1659 - Wznowienie walk z Rosją na terenie Ukrainy;

1660 - Pokój ze Szwecją w Oliwie. Jan Kazimierz zrzeka się pretensji do tronu szwedzkiego. Zwycięstwo nad Rosją pod Połonką i Słobodyszczami. Początek kryzysu gospodarczego (po zniszczeniach wojennych);

 

 

1661 - Liczne konfederacje wojskowe (do 1663), spowodowane zaległościami w wypłatach żołdu ("Związek Święcony", "Związek Pobożny"; w Prusach "Związek Braterski"). Założenie Przez Jana Kazimierza Akademii Lwowskiej, w oparciu o kolegium jezuickie. Wychodzi "Merkuyusz Polski Ordynaryjny" - pierwsza gazeta w języku polskim;

 

 

 

Król Jan Kazimierz przyjmujacy hołd Kozaków Zaporoskich w 1661 r.

 

 

1662 - Uchwalenie podatku pogłównego, obejmujacego wszystkich mieszkańców państwa;

1663 - Ostatni etap wojny z Rosją - zakończona klęską wyprawa Jana Kazimierza na Zadnieprze. Początek bicia tymfów (tynfów) - monet o małej wartości - przez Andrzeja Tymfa;

1664 - Skazanie przez sejm na banicję hetmana Jerzego Lubomirskiego, za spisek przeciw dworowi królewskiemu;

1665 - Rokosz Jerzego Lubomirskiego i wojna domowa (do 1666). Zwycięstwo rokoszan pod Częstochową;

 

Stefan Czarniecki zmarł 15 lutego 1665 roku, a jego ostatnie chwile zostały owiane legendą. Według niej umierającego hetmana złożono w izbie w chałupie w Sokołówce, po drodze do Lwowa. Czarniecki poprosił, żeby przyprowadzono jego najwierniejszego towarzysza - siwego rumaka, z którym się pożegnał i następnego ranka umarł. Po śmierci swojego pana koń nie przyjmował jedzenia i wkrótce także zdechł.

 

 

 

 

 

1666 - Zwycięstwo rokoszan w bitwie pod Mątwami. Ugoda pod Łęgonicami. Jerzy Lubomirski formalnie przeprasza monarchę i opuszcza Polskę. Wykup Górnego Śląska i Opolszczyzny przez cesarza Leopolda I;

1667 - Rozejm z Rosją w Andruszowie. Podział Ukrainy: lewobrzeżna oraz Kijów częścią Rosji, prawobrzeżna przypada Polsce. Zwycięstwo pod Podhajcami nad wojskami kozacko-tatarskimi;

 

 

1648 Podział Księstwa Pomorskiego;

1657 Zniesienie zwierzchności polskiej w Prusach Książęcych, ziemia lęborsko-bytowska lennem Korony w rękach Brandenburgii;

1666 Powrót Opolsko-Raciborskiego do Habsburgów;

1667 Utrata ziem wschodnich m.in. Smoleńszczyzny, Czernichowszczyzny i Kijowa;

 

1668 - Ustawa grożąca wygnaniem odstępcom od wiary katolickiej - koniec tolerancji religijnej. Abdykacja Jana Kazimierza i jego wyjazd do Francji (1669);