Henryk Walezy (1573-1574)
Urodzony w 1551 roku, syn króla francuskiego Henryka II z dynastii Walezjuszów i Katarzyny Medycejskiej. Obrany w 1573 roku na króla polskiego w trakcie pierwszej tzw. wolnej elekcji, przybył do Polski na początku 1574 roku. Przed objęciem władzy musiał zaprzysiąc tzw. Artykuły Henrykowskie, ograniczajace wydatnie władzę królewską, i Pacta Conventa. Na wieść o nagłej śmierci brata, króla Francji, opuścił potajemnie Kraków w czerwcu tegoż roku, wrócił do ojczyzny i koronował się jako Henryk III. W Polsce zdetronizowano go w 1575 roku. Został zamordowany w 1589 roku we Francji.
1573 - Zatwierdzenie zasad wolnej elekcji przez sejm konwokacyjny w Warszawie. Pierwsza wolna elekcja. Panowanie Henryka Walezego (do 1574). Generalna konfederacja warszawska - zapewnienie swobody wyznaniowej;
1574 - Ucieczka Henryka Walezego do Francji, gdzie objął tron jako Henryk III;
Oryginalny staloryt 1839 rok – ustanowienie Zakonu i Orderu Ducha Świętego. Grafika francuska, odcisk jednostronny na grubym papierze, 29 x 22 cm. Na rycinie - Ustanowienie Zakonu Ducha Świętego przez Henryka III w kościele Klasztoru Wielkich Augustianów w Paryżu 31 grudnia 1578 - 1 stycznia 1579
Grawer: Jean François Pourvoyeur, Francuz, 1784–1851
Institution de l'Ordre du Saint Esprit (Instytucja Zakonu Ducha Świętego)
Zakon Ducha Świętego znany również jako Zakon Rycerzy Ducha Świętego jest katolickim zakonem szlacheckim, który został utworzony przez Henryka III, w samym środku wojny religijnej, edyktem królewskim w 1578 roku, w celu zgromadzenia szlachty wokół tronu w kontekście wojen religijnych, również wówczas 31 grudnia 1578 przez Henryka III Walezego, dla uczczenia Ducha Świętego, został ustanowiony Order Ducha Świętego. Zakon został utworzony również dlatego, że zarządzanie Zakonem Świętego Michała, założonego przez Ludwika XI, było nadużywane, ponieważ order był zbyt powszechnie przyznawany, szczególnie w okresie regencji. Przynależność do Zakonu Ducha Świętego dodatkowo schlebia pragnieniu wyróżnienia szlachty, która może dodać do swojego tytułu „Rycerza Królewskich Zakonów”
Henryk III był nauczycielem zakonu i pierwszym suwerennym jego zwierzchnikiem.
Zakon Ducha Świętego był niewątpliwie najznamienitszym Zakonem Rycerskim monarchii francuskiej. Jego nazwa była spowodowana nabożeństwem króla do Pięćdziesiątnicy, dnia upamiętniającego zstąpienie Ducha Świętego na apostołów. Ten dzień Pięćdziesiątnicy wyznaczył dwa szczególnie ważne wydarzenia dla Henryka III: jego nominacja na głowę Królestwa Polskiego miała miejsce 11 maja 1573 r. i wstąpienie na tron Francji 30 maja 1574 r.
Oficjalnie była to obrona wiary katolickiej i osoby królewskiej, która została wezwana przy tworzeniu Zakonu Ducha Świętego. Ale głównym celem króla było niewątpliwie sprowokowanie przywiązania do jego sprawy wielkich katolickich lordów, których wierność jego osobie wydawała się bardzo dwuznaczna, niektórzy nie wahali się sprzymierzyć z Ligą kierowaną przez potężnego księcia Henri de Guise, przywódcę Ligi Katolickiej, który w czasie wojen religijnych prześladował hugenotów i był częściowo odpowiedzialny za rzeź w noc św. Bartłomieja w 1572 r. Zginął zamordowany z woli króla Henryka III na zamku w Blois 23 grudnia 1588 r. Widząc go na podłodze konającego, król miał powiedzieć „jaki on wielki!”. Dzień później zamordowano jego brata, Ludwika de Guise, kardynała. Ciała braci spalono, popioły wrzucono do Loary. Król próbował usprawiedliwić ten czyn niebezpieczeństwem, jakie stwarzali Gwizjusze dla korony francuskiej.
