MIESZKO II LAMBERT (1025-1034)
Urodzony około 990 roku, najstarszy syn z trzeciego małżeństwa Bolesława Chrobrego z Emnildą, córką księcia zachodniosłowiańskiego. W 1013 roku poślubił niemiecką księżniczkę Ryksę, z którą koronował się po śmierci ojca. W wyniku wojny z Niemcami i ataków książąt ruskich utracił Łużyce i Grody Czerwieńskie. Gdy brat przyrodni Bezprym sięgnął po władzę, schronił się w Czechach. W 1032 roku powrócił do kraju, ale na żądanie ceszarza Konrada zrzekł się godności królewskiej i podzielił państwo między bliskich krewnych. Zmarł nagle w 1034 roku w trakcie podjętych prób odbudowy zjednoczonego państwa.
RYCHEZA, RYKSA
Urodzona w końcu X wieku, córka palatyna reńskiego Herenfrieda Ezona i Matyldy, siostry cesarza Ottona III. W 1013 roku wyszła za mąż za Mieszka II i została wraz z nim ukoronowana w roku 1025. Była matką Kazimierza I Odnowiciela i dwóch córek. Prawdopodobnie w 1034 roku opuściła ostatecznie Polskę. W 1047 roku wstąpiła do benedyktyńskiego klasztoru w Braunweiler, gdzie zmarła w roku 1063.
Ważniejsze wydarzenia:
1025 – Śmierć Bolesława Chrobrego, panowanie Mieszka II Lamberta (do 1031, 1032-1034);
1026 – Rozpoczęcie przez królewicza Kazimierza (zwanego później Odnowicielem), syna Mieszka II, nauki w szkołach niemieckich
1028 – Atak Mieszka II na Saksonię ( w porozumieniu z antycarską opozycją niemiecką);
Teściowa Mieszka II - księżna Matylda - wysoko ceniła mądrość i sprawiedliwość króla. Dowiodła tego, ofiarując mu niezwykle cenne w średniowieczu księgi liturgiczne.
Czworoboczna korona zdobiąca głowę Mieszka jest dokładnie taka sama, jak te, które w X stuleciu nosili cesarze. Przedstawione przez artystę stroje Mieszka i Matyldy są wyraźnie anglosaskie. Księżna zaprezentowała sylwetkę Mieszka II jako człowieka uczonego, obeznanego z językami, słynącego też ze stawiania budowli sakralnych. Wszystko wskazuje na to, że dar wywołał spodziewany efekt, a Mieszko obiecał podjąć działania zbrojne. Wyprawę wojenną mającą wspomóc opozycję zaczęto przygotowywać jesienią 1027. W 1028 polskie wojska dokonały łupieżczego najazdu na Saksonię i uprowadziły licznych jeńców.
Scena centralna awersu medalu wzorowana jest na rysunku przedstawiającym wręczenie księgi liturgii kościoła katolickiego przez księżnę Matyldę Lotaryńską siedzącemu na tronie z atrybutami władzy królewskiej Mieszkowi II. Wspomnianą księgę zdobiło właśnie to malowidło, które jest pierwszym dotąd znanym dziełem malarskim powstałym około 1027 roku, związanym z Polską. Księga ta była przechowywana do XIX wieku w bibliotece berlińskiej i zaginęła. Obecne obrazy znane są z licznych reprodukcji. Umieszczają tę scenę na medalu autor przypomina nam skąd napływały do Polski wzory kultury chrześcijańskiej. Całość kompozycji awersu uzupełniona jest tytułem i latami panowania władcy: MISICO II//MXXV/MXXXIV. W otoku perełkowym wkomponowano nazwę emitenta, rok wydania i numer 1A medalu z tej serii.
Rewers medalu przedstawia scenę wydarzeń rozgrywających się za panowania Mieszka II. Tak więc z prawej strony mamy rycerzy niemieckich z cesarzem co objaśnia stosowny napis: CONRA/DUS/IMP./II (cesarz Konrad II). Pod stopami powalony rycerz mający symbolizować podbite i utracone polskie prowincje zachodnie. W centrum stoi Mieszko II z atrybutami władzy. Nad postacią króla napis: MISICO/II R (ex) P(olonie). Z prawej strony dwaj jeźdźcy – sojusznicy cesarza Niemiec i wielki książę kijowski Jarosław (Mądry) i jego brat Mścisław – zdobywcy Bełza i Grodów Czerwińskich, przedstawionych na medalu w postaci budowli sakralnej. Obu sojuszników prowadzą do Polski przyrodni bracia intryganci – zdrajcy Otto i Bezprym, co akcentuje umieszczony pomiędzy nimi napis: OTTO/BEZPRYM/FRATER PRODITORES (Otto, Bezprym – bracia zdrajcy).
U góry falistymi liniami przedstawiono symbolicznie rzekę Łabę, nad którą staczano liczne boje w obronie całości granic młodego państwa. W dole umieszczono „czeska lipę” mającą symbolizować kraj gdzie Mieszko II był dwukrotnie więziony przez księcia Udalryka. Znane perypetie z zatwierdzeniem ostatecznej ikonografii medali spowodowały, że posiada on dwustronną sygnaturę Mennicy Państwowej w Warszawie i brak sygnatury autora medalu.
Medal – Mieszko II;
Autor – Witold Korski;
Średnica – 70,00 mm;
Masa – 121 gram;
Nakład – 1200 szt;
Materiał – brąz;
1029 – Zatrzymanie pod Budziszynem wyprawy odwetowej cesarza;
1030 – Polsko-wieleckie działania przeciw Niemcom, spustoszenie Saksonii przez Mieszka II;
1031 – Utrata Milska i Łużyc na rzecz Niemiec, Grodów Czerwieńskich na rzecz Rusi. Ucieczka Mieszka II do Czech. Panowanie Bezpryma (do 1032). Bunty ludności przeciw władzy i kościołowi.
Utrata Łużyc i Milska oraz Grodów Czerwieńskich.
1032 – Zamordowanie Bezpryma przez możnych, powrót Mieszka II (zrzeczenie się przez niego korony, zachowanie tytułu książęcego do śmierci w 1034 roku);
Mieczysław II nad zwłokami swego brata Bezpryma
1033 – Zjazd w Merseburgu – Mieszko II uznaje zwierzchnictwo cesarza Konrada II;
1034 – Zjednoczenie ziem polskich przez Mieszka II, śmierć władcy. Panowanie Kazimierza Odnowiciela (do 1058);
Mieszko II przyjmuje hołd Pomorzan
