Zygmunt II August (1548-1572)
Urodzony w 1520 roku, syn Zygmunta I Starego i księżniczki Bony Sforza. Obrany królem już w 1529 roku za życia ojca, przejął rządy po jego śmierci w roku 1548. Początkowo sprzyjał możnowładcom, potem zawarł sojusz ze szlachtą i przeprowadził szereg reform wzmacniających organizację i obronę państwa. Doprowadził do ścisłego zespolenia Polski z Litwą (unia lubelska w 1569 r.). Mniej szczęśliwą rękę okazał w polityce zagranicznej (zgodził się na dziedziczenie w Prusach przez brandenburskich Hohenzollernów). W epoce walk religijnych w Europie rządził w oparciu o zasady tolerancji i wolności sumienia. Trzykrotnie żonaty, zmarł bezpotomnie w 1572 roku w Knyszynie i został pochowany w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. Na nim wygasł ród Jagiellonów.
Druga żona Zygmunta Augusta - Barbara.
Romans Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny rozpoczął się jeszcze za życia pierwszej żony króla, niekochanej Elżbiety (Halszki) z Habsburgów, być może w Gieranojnach w październiku 1543 r. Kontynuowany wiosną roku następnego w Wilnie, przerodził się w autentyczne, trwałe obopólne uczucie. Jagiellon, owdowiawszy w sierpniu 1545 r., nie krył się już ze swymi amorami: kazał zbudować tajne przejście z zamku do położonego w sąsiedztwie pałacu Radziwiłłów, i tam bez ograniczeń odwiedzał słynną z urody Barbarę, podówczas wojewodzinę trocką i wdowę po Stanisławie Gasztołdzie. Ona z kolei odwiedzała Zygmunta Augusta w jego myśliwskim dworku w Rudnikach.
Były to najszczęśliwsze lata w życiu polskiego monarchy. Jego niemal opętańcza miłość do tej niezwykłej i biegłej w sztuce kochania Litwinki była jedyna i wyjątkowa. Obsypywał uwielbianą kochankę, a potem małżonkę, kosztownymi szatami, sobolowymi futrami i bajeczną wprost biżuterią, zwłaszcza perłami. Dla niej sprowadził po raz pierwszy łabędzie, zadomowione na małej wysepce (zwanej potem Łabędzim Ostrowem) na Wilii, nieopodal radziwiłłowskiego pałacu. Walczył jak lew – najpierw o uznanie swego potajemnego małżeństwa, potem o koronację Barbary, potem o jej życie, pielęgnując z poświęceniem w śmiertelnej chorobie (maj 1551 r.). Odprowadziwszy pieszo do Wilna kondukt pogrzebowy z ciałem ukochanej żony, do końca życia nie zdjął żałoby.
Śmierć Barbary Radziwiłłówny.
Barbara Radziwiłłówna była jedną z nielicznych monarchiń, które weszły w związek małżeński z miłości, a nie powodów politycznych. W 1547 roku odbył się potajemny ślub przyszłej królowej z Zygmuntem Augustem. Małżeństwo wywołało oburzenie Bony i Zygmunta Starego oraz szlachty, która przez niezależną decyzję króla w znacznym stopniu utraciła wpływ na politykę państwa. Pomimo rosnącej liczby wrogów, a nawet prób unieważnienia związku małżeńskiego Zygmunt August doprowadził do koronacji Barbary Radziwiłłówny. Krótko po uroczystości królowa zmarła i choć dziś historycy sądzą, że powodem śmierci był nowotwór, to w XVI wieku podejrzewano raczej otrucie wielkiej księżnej litewskiej przez Bonę.
1548 - Śmierć Zygmunta I Starego. Panowanie Zygmunta Augusta (do 1572);
1550 - Przebudowa ratusza w Poznaniu w stylu renesansowym (do 1560);
1551 - Potwierdzenie przez Zygmunta Augusta wszystkich przywilejów Wielkiego Księstwa Litewskiego w wielkim zbiorze praw. Założenie szkoły kalwińskiej w Pińczowie. O poprawie Rzeczypospolitej Andrzeja Frycza Modrzewskiego;
1553 - Traktat Jakuba Przyłuskiego, nawołujacy do reformy prawa w Polsce na wzór prawa rzymskiego;
1554 - Pierwszy synod kalwiński (w Słomnikach);
1555 - Początek przebudowy Sukiennic w Krakowie (do 1558). Na sejmie w Piotrkowie omawiana jest sprawa utworzenia Kościoła narodowego;
 |
 |
1556 - Wyjazd z Polski królowej Bony, wdowy po Zygmuncie I Starym. Przybycie nuncjusza Luigiego Lippomana, uważanego za początek istnienia stałej nuncjatury w Polsce. Papież nie wyraża zgody na powstanie Kościoła narodowego;
1557 - Interwencja zbrojna w Inflantach w celu utrzymania polskich wpływów. Śmierć królowej Bony;
1558 - Wkroczenie wojsk moskiewskich na teren Inflant. Początek wojny litewsko-moskiewskiej. Utworzenie przez Zygmunta Augusta poczty, pierwsze stałe połączenie międzynarodowe (Kraków-Wenecja). Urodził się Szymon Szymonowic (zm. 1629), poeta;
Karnet wydany na okoliczność 400-lecia Poczty Polskiej
Wydanie jednej z emisji monety okolicznościowej o nominale 2 zł będącej aktualnym środkiem płatniczym w Polsce. Moneta w stanie menniczym została zamknięta w sztywnym blistrze, którego obie strony przedstawiają temat wydania tej monety oraz dane jej emisji.
