Władysław I Łokietek (1306-1333)
Urodzony w 1260 lub 1261 roku, syn Kazimierza, księcia Kujaw, Łęczycy i Sieradza oraz Eufrozyny z opolsko-raciborskiej linii Piastów. Samodzielne rzady rozpoczął jako władca części Kujaw z Brześciem, później też ziemi sieradzkiej i łęczyckiej. Dwukrotnie - bez powodzenia - zgłaszał swą kandydaturę do tronu krakowskiego. W roku 1296 przejął po Przemyśle II Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie, w cztery lata potem utracił jednak całą władzę na rzecz Wacława II i udał się na wygnanie w 1304 roku. Następnie z pomocą Węgrów zajął księstwo sandomierskie, a po upadku rządów czeskich odbudował stopniowo jedność głównych ziem polskich (jednak bez Pomorza Gdańskiego i Kujaw, które zajęli Krzyżacy) i koronował się w 1320 roku w Krakowie. Zmarł w 1333 roku i został pochowany w katedrze wawelskiej.
Władysław, książę Wielkopolski, Łokietkiem zwany, zmuszony opuścić Wielkopolskę, tułał się po grotach Ojcowa, gdzie okoliczni włościani eotaczali go swą opieką.
1306 - Śmierć Wacława III. Panowanie Władysława Łokietka (do 1333) i objęcie przez niego we władanie Pomorza Gdańskiego. Rozszerzenie przywilejów wójtów krakowskich przez Władysława Łokietka;
Objęcie Krakowskiego, Pomorza Gdańskiego, Łęczyckiego, Sieradzkiego i Kujaw Brzeskich przez Władysława III Łokietka - Kujawy Inowrocławskie i ziemia dobrzyńska lenne. Wielkopolska pod rządami Henryka Głogowskiego. Poszerzenie Nowej Marchii aż do Noteci.
1308 - Brandenburczycy zajmują Gdańsk. Wezwani na pomoc Krzyżacy wypierają ich i opanowują miasto. Rzeź mieszkańców;
Zajęcie Gdańska przez Krzyżaków, a Słupska, Sławna, Chojnic przez Brandenburgię.
1309 - Zdobycie przez Krzyżakow Świecia i opanowanie Pomorza Gdańskiego. Bunt wójta Poznania Przemka, zwolennika Głogowczyków, przeciw Łokietkowi;
Zajęcie reszty Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków.
1310 - Bitwa pod Kłeckiem. Powstrzymanie przez rycerstwo wielkopolskie wojsk śląskich Henryka III Głogowczyka;
1311 - Bunt wójta Alberta w Krakowie (do 1312);
Według Jana Długosza zjazd w Brześciu Kujawskim, na którym zerwano rokowania polsko-krzyżackie, miał miejsce w 1311 roku. Wówczas Wielki Mistrz zakonu, Karol Beffart z Trewiru (panował właściwie od 1312 ), a zdaniem Długosza — Karol „z Liczeburga", miał zaproponować Łokietkowi odkupienie Pomorza, zajętego przez Krzyżaków w 1309. Matejko trzymał się ściśle wersji Długosza. Obraz ukazuje spotkanie Wielkiego Mistrza z Władysławem Łokietkiem — moment zapoznania się władcy polskiego z propozycją. We wnętrzu izby siedzący z lewej Wielki Mistrz krzyżacki, w kolczudze i narzuconym na nią płaszczu, gestykulując wypowiada swoje racje. W głębi — dwaj jego towarzysze zakonni w podobnych strojach (jeden z nich także w szyszaku z pióropuszem z pawich piór). Stojący z prawej strony ze wzburzoną twarzą Władysław Łokietek, w mitrze książęcej, zbroi i paludamencie, w prawej ręce wyciągniętej w stronę Mistrza trzyma obnażony miecz, lewą przytrzymuje tarczę. Za nim rycerz z rozpostartym nad władcą proporcem. Pośrodku niewielki stół, na którym ozłożona chorągiew i dokumenty z pieczęciami. Miecz Łokietka nad stołem symbolizuje przyszłą walkę z Zakonem o Pomorze i ujście Wisły. Namalowany w Krzesławicach w czasie miesięcy letnich 1879.
1312 - Powstanie w Wielkopolsce przeciwko rządom Głogowczyków. Cofnięcie przez Władysława Łokietka przywilejów dla wójtów Krakowa i zakaz używania języka niemieckiego w księgach miejskich;
1313 - Oblężenie i zdobycie Poznania, bronionego przez wojta Przemka, przez wojska Władysława Łokietka. Zajęcie przez niego wschodniej i środkowej Wielkopolski (do 1314). Pierwsza wzmianka o Warszawie (dokument księcia Siemowita II rawskiego);
Medal okolicznościowy: VII wieków Warszawy;
 |
 |
Ściśle z rozwojem Warszawy związana jest Syrenka Warszawska. Oto jej historia:
Poczta Polska na okoliczność „VII wieków Warszawy" wydała znaczki:
- herb Warszawy z XVI w.,
- obiekty z warszawskich wykopalisk z XII w.,
- nagrobek ostatnich książąt mazowieckich,
- ratusz staromiejski z końca XVIII w.,
- Barbakan warszawski,
- Arsenał warszawski,
- Teatr Narodowy,
- Pałac Staszica,
1315 - Przymierze zawarte przez Władysława Łokietka z wrogami Brandebburgii: Danią, Szwecją, Norwegią, Rugią, Pomorzem Zachodnim i Meklemburgią:
1316 - Najazd Brandenburczyków na Wielkopolskę (do 1317);
1318 - Wiec w Sulejowie. Możni wszystkich ziem wysyłają do papieża prośbę o zgodę na koronację Władysława Łokietka;
1320 - Koronacja Władysława Łokietka (pierwsza w Krakowie). Koniec rozbicia dzielnicowego. Proces w Inowrocławiu przeciwko Krzyżakom o zagarnięcie Pomorza. Budowa nowej katedry na Wawelu (do 1364). Urodził się Janko z Czarnkowa (zm.1387), kronikarz;
Usamodzielnienie się Śląska.
1321 - Niewykonany wyrok sądu w Brześciu Kujawskim, nakazującym Krzyżakom zwrot Pomorza;
1323 - Polsko-węgierska wyprawa na Ruś Halicko-Włodzimierską;
1325 - Porozumienie Władysława Łokietka z wielkim księciem litewskim Giedyminem:
1326 - Rozejm z Krzyżakami w Łęczycy. Wyprawa Władysława Łokietka na Brandenburgię;
1327 Wyprawa czeska na Śląsk (do 1329), książęta śląscy uznają się lennikami władcy Czech - Jana Luksemburskiego. Wojna z Krzyżakami o Pomorze (do 1332);
1329 - Wyprawa krzyżowa Jana Luksemburskiego i Krzyżaków na Żmudź. Sojusz Jana Luksemburskiego i wielkiego mistrza krzyżackiego przeciwko Litwie i Polsce. Budowa katedry we Fromborku (do 1388);
Zajęcie ziemi dobrzyńskiej oraz Słupska i Sławna przez Krzyżaków. Mazowsze Płockie i dzielnica Głogowska lenne wobec Czech. Sieradzkie z ziemią wieluńską i Łęczyckie wydzielone lenno Polski. Kujawy Inowrocławskie inkorporowane do Polski.
1330 - Atak Krzyżaków na Kujawy. Wiec w Chęcinach: ogłoszenie powszechnej wyprawy przeciwko Krzyżakom;
1331 - Bitwa pod Płowcami, powstrzymanie Krzyżaków przez wojska polskie. Najazd Jana Luksemburskiego, wcielenie Śląska do Czech. Kolejny najazd Krzyżaków na Kujawy;
Medal Władysław I Łokietek 1260 (1261) - 1333
Bitwa pod Płowcami - 27 września 1331
Towarzystwo Wiedzy Obronnej 1992
Metal: brąz
Średnica: 70 mm
1332 - Zawieszenie broni między Polską a Krzyżakami;
Zajęcie całości Kujaw przez Krzyżaków.
1333 - Śmierć Władysława Łokietka. Panowanie Kazimierza Wielkiego (do 1370);
Państwo Kazimierza III Wielkiego - Krakowskie, Sandomierskie, Poznańskie, Kaliskie oraz zhołdowane Łęczyckie, Sieradzkie z ziemią wieluńską.
