Gościmy

Odwiedza nas 182  gości oraz 0 użytkowników.

Licznik odwiedzin

 

Jan I Olbracht (1492-1501)

 

 

 

Urodzony w 1459 roku, trzeci syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety z dynastii Habsburgów. Za życia ojca pełnił funkcję zastępcy króla na Rusi. Nie osiągnąwszy korony wegierskiej przekazanej bratu Władysławowi, otrzymał księstwo głogowskie. W 1492 roku, po śmierci ojca, wybrany został królem Polski. Zatwierdził i poszerzył przywileje szlachty. Za jego panowania ukształtował się ostatecznie sejm Rzeczypospolitej. Na ostatnich latach jego rządów zaciążyła nieudana wyprawa przeciw Turkom, zakończona wielką klęską na Bukowinie w 1497 roku. Zmarł w 1501 roku w Toruniu, w stanie bezżennym. Pochowany został na wawelu.

 

1

 

7

 

1492 - Śmierć Kazimierza Jagiellończyka. Panowanie Aleksandra Jagiellończyka na Litwie, a Jana Olbrachta w Koronie (do 1501). Zerwanie polsko-litewskiej unii personalnej. Przebudowa Collegium Maius w Krakowie (do 1497);

1493 - Pierwsze obrady sejmu walnego (w Piotrkowie). Pierwsza papiernia na naszych ziemiach ( w Prądniku koło Krakowa);

 

6

 

1a

 

1b

 

1494 - Trzyletni rozejm z Turcją;

 

2

 

1495 - Przyłączenie księstwa płockiego do Korony. Urodził się Marcin Bielski (zm. 1575), autor Kroniki wszystkiego świata;

 

3

 

1476 Inkorporacja lennego Mazowsza Sochaczewskiego;

1478 Mołdawia lennem tureckim;

1484 Wcielenie Budziaku do Turcji;

1494 Zakupienie przez Koronę Księstwa Zatorskiego, straty Litwy na rzecz Moskwy (Wiaźma, Odojew, Nowosil);

1495 Inkorporacja do Korony lennego Mazowsza Płockiego;

 

1496 - Konstytucje piotrkowskie - nowe przywileje dla szlachty (ograniczenie praw chłopów i mieszczan);

1497 - Klęska wojsk króla Jana Olbrachta w bitwie z Turkami na mołdawskiej Bukowinie;

 

4

 

1498 - Budowa Barbakanu w Krakowie;

 

5

 

1499 - Unia polsko-litewska w Wilnie. Strona polska rezygnuje z wcielenia w swoje granice terenów litewskich;

1501 - Śmierć Jana Olbrachta. Panowanie Aleksandra Jagiellończyka (do 1506). Przywilej mielnicki (decydujący wpływ senatu na rządy);

 

Miniatura z Janem Olbrachtem, klęczącym u stóp Matki Bożej, pochodzi z ogromnego (folio  maximo) trzytomowego  „Graduału  Jana  Olbrachta”. Pracowano nad nim w latach 1501-1505. „Gradual”  fundacji króla Jana Olbrachta dla  katedry Wawelskiej był wotum błagalnym śmiertelnie chorego króla. Został  on  przepisany przez  Stanisława, identyfikowanego z katedralisem królewskim Stanisławem z Buku, zwanym także Stanisławem z Wieliczki z racji uposażeń, jakie pobierał z żupy wielickiej, oraz niejakiego Tomka, który prace ukończył. Dekorację graduału wykonał zespół iluminatorów, na którego czele stał zapewne Maciej z Drohiczyna, „iluminator librorum  in castro Cracoviensi”. Przedstawiony jest król klęczący, ze złożonymi  rękami w modlitewnym geście, w stroju monarszym. Twarz królewska wyraźnie młodzieńcza. Co do rysów twarzy Jana Olbrachta, nie było problemu dla ówczesnych mieszczan z rozpoznawaniem monarchy, gdyż żywa jeszcze była pamięć wśród mieszkańców Elbląga z jego wizyty. Bez wątpienia widzieli króla także zatrudnieni do realizacji ołtarza snycerze.

 

8