Epopeja Millenium - Bolesław II Śmiały

BOLESŁAW II ŚMIAŁY (1058-1079)

Urodzony nie wczesniej niż w 1040 roku, syn Kazimierza Odnowiciela i Dobroniegi. Prowadził politykę antyniemiecką nie podejmując jednak bezpośrednich starć zbrojnych. Wykorzystując konflikt cesarza z papieżem koronował się w 1076 roku, zapewne w Gnieźnie. Główną stolicę państwa przeniósł do Krakowa. Ożeniony z księżniczką ruską zaangażował się na dłuższy okres w sprawy ruskie. W rezultacie w kraju popadł w konflikt z możnowładcami i ich rzecznikiem biskupem krakowskim Stanisławem. Śmierć biskupa z wyroku króla w 1079 roku przyczyniła się do upadku Bolesława i jego wygnania z kraju. Zmarł nagle w 1081 lub 1082 roku na Węgrzech.

Ważniejsze wydarzenia:

1058 – Utworzenie w Krakowie arcybiskupstwa obejmującego cały kraj. Śmierć Kazimierza Odnowiciela. Panowanie Bolesława Śmiałego (do 1079, tytuł króla do śmierci na wygnaniu w 1081);

1060 – Poparcie zbrojne Bolesława Śmiałego dla Beli węgierskiego. Zaprzestanie płacenia Czechom trybutu ze Śląska. Uniezależnienie się Pomorza od Polski;

1061 – Przywrócenie pokojowych stosunków z Czechami, potwierdzone małżeństwem siostry Bolesława Śmiałego – Świętosławy z czeskim księciem Wratysławem;

1063 – Odzyskanie Pomorza Gdańskiego. Poparcie dla Gejzy w opanowaniu dzielnicy na Węgrzech, po zmarłym ojcu, Beli;

1064 – Konsekracja odbudowanej po najeździe Brzetysława (1038) katedry w Gnieźnie. Onowienie arcybiskupstwa gnieźnienskiego;

1065 – Ufundowanie przez Bolesława Śmiałego opactwa Benedyktynów w Mogilnie;

Utrata Pomorza Wschodniego.

1068 – Wyprawa na Ruś w celu udzielenia pomocy Izasławowi;

Biskup krakowski, Stanisław Szczepanowski napomina i grozi królowi klątwą za surowe rządy w czasie wyprawy na Ruś.

1071 – Zjazd w Miśni: król Niemiec Henryk IV zakazuje wzajemnych najazdów Czechom i Polakom, a Bolesława Śmiałego zobowiązuje do płacenia Czechom trybutu ze Śląska. Roczniki kapituły krakowskiej;

1072 – Złamanie postanowień zjazdu w Miśni: najazd Bolesława Śmiałego na Czechy:

1073 – Sojusz z Sasami i Wieletami, mający na celu niedopuszczenie do interwencji Henryka IV w Polsce:

1075 – Zbliżenie polityczne między Bolesławem Śmiałym a papieżem Grzegorzem VII. Ufundowanie przez Bolesława Śmiałego opactwa Benedyktynów w Lubiniu;

1076 – Wojna polsko-czeska. Koronacja Bolesława Śmiałego (władca wykorzystuje wieloletni konflikt Henryka IV z papieżem Grzegorzem VII);

Medal, Bolesław II Szczodry - koronacja
Awers: popiersie z mieczem i w koronie. W otoku napis: BOLESŁAW II SZCZODRY/GNIEZNO-1076
Rewers: Na gładkim tle z lewej strony miecz. Centralnie napis: "...Był on bardzo/hojny i żadnej zalety ludzkiej nie cenił/ wyżej nad wspaniałą/szczodrobliwość. Lecz od/znaczony koroną królewską, zaczął przemyśliwać/nad tym, aby przyoblec się/w odwagę Bolesława Wiel/kiego, króla polskiego, swe/go pradziada i przenosząc/trudy wojenne nad wygodę/ i spokój poświęcił siły spra/wie odzyskania granic/Polski..." KRONIKA WIELKOPOLSKA.
Rok wydania: 1988 r.
Średnica: 68 mm.
Materiał: tombak patynowany.

1077 – Ponowna pomoc w powrocie na tron księciu kijowskiemu Izasławowi. Pomoc Bolesława Śmiałego dla Władysława (syna Beli I) w uzyskaniu tronu węgierskiego po śmierci Gejzy;

1078 – Codex Gertrudianus (do 1087), prawdopodobnie dzieło pierwszej polskiej autorki, Gertrudy, córki Mieszka II i Rychezy;

1079 – Zamordowanie biskupa Stanisława na rozkaz króla Bolesława Śmiałego. Bunt rycerstwa i duchownych przeciwko królowi. Ucieczka monarchy na Węgry. Panowanie Władysława Hermana (do 1102);

Św. Stanisław ze Szczepanowa jako patron Królestwa Polskiego

Z „Roczników” Jana Długosza (1455-1480): „Kiedy król Bolesław, brnąc we wszelkich zbrodniach i niegodziwościach posuwał się do coraz gorszych czynów, a kpiąc sobie z klątwy, którą na niego rzucił świątobliwy mąż, biskup Stanisław, znieważał boskie obrządki i narażał na śmiech i pogardę święte tajemnice i autorytet Kościoła, uniesiony gniewem mąż Boży Stanisław wyklina króla i kiedy ten chce wejść do jego krakowskiej katedry, zabiega mu drogę i imieniem Wszechmogącego Boga i swoim zabrania wyklętemu wstępu do świątyni oświadczając, że w razie nieposłuszeństwa z większą dla króla hańbą przerwie odmawianie nabożeństwa. A kiedy król wbrew zakazowi męża Bożego wdziera się z rycerzami, którzy hamują jego porywczość, natychmiast na polecenie biskupa Stanisława kler milknie i przerywa rozpoczęte nabożeństwo. 13 maja, który przypadł we czwartek, o świcie, biskup krakowski Stanisław, pragnąc jak zwykle złożyć ofiarę należną Chrystusowi, udał się w towarzystwie kleryków do kościoła na Skałce. Chwyciwszy szybko miecz w liczniejszym niż zwykle orszaku rycerzy, którym kazał iść ze sobą, udaje się tam, by zabić Bożego męża. Dobywszy miecza, który mu Opatrzność dała tak, jak każdemu innemu królowi i możnemu, nie w celu zadawania ale ścigania krzywd i niewinnej śmierci, wściekły, pieniąc się z chęci wywarcia zemsty na Bożym mężu, zgrzytając, zziajany wpada do kościoła świątobliwemu biskupowi odprawiającemu mszę rozcina mieczem świętą głowę. Niegodziwy i zdradliwy król kładzie trupem świętego biskupa Stanisława, proszącego o przebaczenie dla niego i pozostałych jego zabójców i siepaczy.”

Żywoty biskupów wprowadzały nowe okoliczności, między innymi proroczy cud zrośnięcia się posiekanych członków męczennika, który zapowiadał zjednoczenie w jedno królestwo podzielonej na księstwa Polski.Dobrze znana legenda mówi o cudownym zrośnięciu się poćwiartowanego ciała biskupa. Po morderstwie dokonanym przez Bolesława Śmiałego, żołnierze królewscy wywlekli ciało męczennika przed kościół i tam rozrąbali je na 72 części. Gdy zjawili się księża, by zabrać święte szczątki, znaleźli ciało zrośnięte bez śladu blizn, a nad nim unosiły się 4 orły, które zebrały rozrzucone szczątki i strzegły ich. Brakowało tylko jednego palca, który wpadł do pobliskiej sadzawki i połknięty został przez rybę. Od ryby tej biła jasność wielka nad wodą; wydobyto więc rybę i znaleziono w niej palec, który przyłożony do ciała zrósł się z nim natychmiast. Wodę z sadzawki tej uważano jako cudowną, i rozwożono dawniej w dużych naczyniach po całym kraju, a sadzawkę nazywano „kropielnicą Polski”. Do dziś dnia chorzy na oczy używają tej cudotwórczej wody i zabierają w buteleczkach do domu. W r. 1680 otoczono sadzawkę murem z ciosowego kamienia, a w środku wzniesiono figurę św. Stanisława.

Watykan - 900 rocznica męczeństwa św. Stanisława.

Poczta Watykanu uczciła 900. rocznicę śmierci św. Stanisława serią czterech znaczków wydaną w roku 1979. Każdy ze znaczków opatrzony jest (w nagłówku) łacińskim napisem imienia Biskupa Męczennika i datą rocznicową: „S. Stanislaus 1079-1979” oraz charakterystycznym obrazem związanym z życiem i kultem Świętego.

Znaczek o nominale 120 lirów przedstawia scenę zabójstwa św. Stanisława podczas sprawowania Mszy św.; na oczach przerażonych wiernych król mieczem uderza w głowę biskupa, ubranego w czerwone szaty mszalne, unoszącego ku górze Hostię

Na znaczku o nominale 150 lirów Poczta Watykańska umieściła reprodukcję miniatury ze średniowiecznego kodeksu, która ukazuje świętego biskupa Stanisława błogosławiącego z niebios wiernych.

Szczerozłoty relikwiarz zawierający czaszkę Świętego został przedstawiony na znaczku wartości 250 lirów. Relikwiarz, który jest niesiony w procesji na Skałkę i którym są błogosławieni na końcu liturgii wszyscy wierni. Został ofiarowany na początku XVI wieku przez królową Elżbietę Rakuszankę z synami.

Czwarty watykański znaczek z serii poświęconej 900-leciu śmierci św. Stanisława, o nominale 500 lirów, przedstawia Katedrę Wawelską „pierwszą świątynię Rzeczypospolitej” i jeden „z naszych najcenniejszych zabytków narodowych”.