Władysław II Jagiełło

Władysław II Jagiełło (1386-1434)

Urodzony pomiędzy 1348 a 1351 rokiem, syn wielkiego księcia litewskiego Olgierda i księżniczki twerskiej Julianny. W 1377 roku objął rzady wielkoksiążęce na Litwie. W 1385 roku zobowiązał się przyjąć chrześcijaństwo w wersju zachodniej, łacińskiej i przyłączyć ziemie litewskie do Polski. W rok potem poślubił Jadwigę i koronował się na króla. Unia obu krajów (wzmocniona potem w Horodle), stałą się podstawą podjęcia wielkiej rozprawy z zakonem krzyżackim i zadania mu decydujacej klęski pod Grunwaldem w 1410 roku. Za zapewnienie tronu jednemu z synów (z czwartego małżeństwa z Zofią Holszańską) w 1430 roku nadał szlachcie nowe przywileje. Zmarł w 1434 roku, pochowany na Wawelu.

Znaczek z Jadwigą i Jagiełłą wydany przez pocztę Litwy Środkowej, I tu trzeba trochę się zatrzymać i wybiec parę wieków do przodu, gdyż w 1920 roku Litwa Wschodnia (tereny obecnej Białorusi) i Litwa Zachodnia (tereny obecnej Republiki Litwy) Wileńszczyzna miała tworzyć pozostające w unii z Polską państwo litewskie, składające się z trzech kantonów narodowościowych, co bardzo obrazowo przedstawia herb na znaczku Litwy Środkowej z 1921. Na tarczy czterodzielnej w krzyż w polach 1 i 4 Orzeł. W polach 2 i 3 Pogoń. A na tarczy sercowej widnieje postać świętego Krzysztofa – herb Wilna. Ta wersja, z wyjątkiem herbu Wilna, nawiązazywała do herbu przedrozbiorowego państwa polsko-litewskiego.
Po agresji ZSRR na Polskę w 1939 roku Stalin przekazał, na mocy układu radziecko-litewskiego z 10 października 1939 roku, Wilno i część Wileńszczyzny Litwie. Od tego czasu do roku 1940 tereny te znajdowały się pod faktyczną okupacją litewską, bez wypowiedzenia wojny państwu polskiemu. Po aneksji Litwy przez ZSRR w 1940 r. Wilno zostało stolicą Litewskiej SRR, po rozpadzie Związku Radzieckiego niepodległej Litwy.

1386 - Chrzest i panowanie Władysława Jagiełły (do 1434), pierwszego władcy z dynastii Jagiellonów (do 1572). Misja chrystianizacyjna na Litwie pod przewodnictwem Władysława Jagiełły;

I w tymże roku wielki książę litewski Jagiełło, rezydujący w Wilnie, wyruszył w podróż do Polski, chcąc objąć w niej rządy. Po przekroczeniu granicy polsko-litewskiej przybył do Lublina, gdzie rycerstwo zgromadzone na zjeździe wybrało go na kandydata do korony. Zawiązana wówczas unia otworzyła przed księciem drogę do tronu polskiego. Wraz z licznym orszakiem podążył on do stołecznego Krakowa. Po chrzcie, na którym otrzymał imię Władysław, i ślubie z królową Jadwigą, uzyskał obiecaną koronę. Od słynnej wyprawy założyciela królewskiej linii dynastii Giedyminowiczów, rozpoczęła się niezwykła kariera traktu, łączącego stolice Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Odtąd trasę Kraków – Lublin – Wilno często przemierzały orszaki królewskie.

1387 - Wyprawa możnych małopolskich (z królową Jadwigą na czele) na Ruś Halicką. Ponowne włączenie jej do Królestwa Polskiego. Chrystianizacja Litwy;

600 - Lecie Chrztu Litwy 1387 - 1987

Odzyskanie przez Polskę Rusi Czerwonej i ziemi chełmskiej wraz z lennami: Belskie i Podole Zachodnie.

1388 - Przywilej piotrkowski: potwierdzenie poprzednich przywilejów, zobowiązanie się króla do nienadawania ziem koronnych książętom;

1389 - Nieudana próba zamachu na Władysława Jagiełłę, zorganizowana przez Władysława Opolczyka. Urodził się Zbigniew Oleśnicki (zm. 1455), biskup, kardynał, przywódca możnowładców małopolskich;

Gniezno - Katedra. - Płyta nagrobna arcybiskupa prymasa Zbigniewa Oleśnickiego. Dzieło Wita Stwosza.

1391 - Ratusz w Toruniu (budowa do 1399);

1392 - Zajecie ziemi dobrzyńskiej przez Krzyżaków, propozycja rozbioru Polski złożona zakonowi przez Władysława Opolczyka;

Wcielenie Księstwa Świdnicko-Jaworskiego do Czech. Ziemia dobrzyńska zastawiona przez Władysława Opolczyka u Krzyżaków.

1396 - Wyprawa wojsk Jagiełły na ziemie Władysława Opolczyka, zakończona wydziedziczeniem księcia;

Mołdawia lennem Polski. Lenna Władysława Opolczyka inkorporowane do Polski.

1397 - Zorganizowanie tajnego Związku Jaszczurczego, przez rycerstwo ziemi chełmińskiej, przeciwko Krzyżakom;

1399 - Śmierć królowej Jadwigi. Klęska wojsk litewsko- polskich w bitwie z Mongołami nad rzeką Worsklą. Kazania gnieźnieńskie, Psałterz floriański (przełom XIV i XV w.);

Jan Paweł II Modlitwa u grobu Jadwigi.

1400 - Odnowienie Akademii Krakowskiej. Początki Biblioteki Jagiellońskiej;

1401 - W wyniku ugody z Władysławem Jagiełłą jego stryjeczny brat Witold uzyskuje samodzielną włądzę na Litwie. Wejście w życie weksli (wśród mieszczaństwa) Kościół Najświętszej Marii Panny w Ornecie (I poł. XV w.). Rzeźba Piękna Madonna z kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu;

1404 - Pokój litewsko-krzyżacki w Raciążu. Uzyskanie przez Zakon prawa do Żmudzi;

1406 - Wojna litewsko-moskiewska (do 1408);

1407 - Ulrich von Jungingen wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego. Najstarszy zachowany odpis Bogurodzicy;

1409 - Zarekwirowanie przez Krzyżaków polskich statków handlowych płynących na Litwę. Wielka wojna polsko-krzyżacka (do 1411);

1410 - Wezwanie zakonu krzyżackiego do zawarcia pokoju z Polską przez papieża Aleksandra V. Skonstruowanie przez mistrza Jarosława pierwszego na naszych ziemiach mostu pływającego. Zwycięska bitwa z Krzyżakami pod Grunwaldem. Oblężenie Malborka. Rzeźba Madonna z Krużlowej;

Karnet z okazji jubileuszu bitwy pod Grunwaldem składający się z sześciu kart.

Wydanie jednej z emisji monety okolicznościowej o nominale 2 zł będącej aktualnym środkiem płatniczym w Polsce. Moneta w stanie menniczym została zamknięta w sztywnym blistrze, którego obie strony przedstawiają temat wydania tej monety oraz dane jej emisji.

Medal: GRUNWALD 1410 - WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO
Emitent: Polskie Towarzystwo Numizmatyczne oddział w Warszawie
Projektant: B. Chmielewski.
Średnica: 40 mm.
Rok wybicia: 1986.
Medal: srebrzony, patynowany

Medal przedstawia scenę z bitwy pod Grunwaldem – jednego z najdonioślejszych zwycięstw polskiej armii. 15 lipca 1410 roku na polach pod wsią Grunwald wojska polsko-litewskie dowodzone przez króla Władysława Jagiełłę rozgromiły oddziały krzyżackie pod dowództwem Ulrycha von Jungingena. Choć od tego wydarzenia minęło już ponad 600 lat, po dziś dzień stanowi powód do dumy wszystkich Polaków.

Przy grobie Doroty modlił się król Władysław Jagiełło po zwycięstwie pod Grunwaldem (1410). Jan Długosz opisał w swojej kronice, że król został zaprowadzony do celi Doroty, "niewiasty pobożnej i świętobliwej, która wiodąc w tym miejscu życie ostre i pustelnicze, słynęła wielu cudami, lecz nie była jeszcze kanonizowana". Podobno rekluza przed śmiercią przepowiedziała klęskę Krzyżaków.

1411 - Pierwszy pokój toruński (polsko-krzyżacki). Unia horodelska z Litwą (przyjęcie bojarów litewskich do herbów szlachty polskiej);

Na mocy I pokoju toruńskiego, przyłączenie do Litwy, Żmudzi i część Prus.

1415 - Na soborze w Konstancji Żmudź prosi o możliwość chrztu od Polaków i Litwinów. Urodził się Jan Długosz (zm. 1480), kronikarz, autor Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae;

Medal w brązie 60 mm z serii "Wielcy ludzie kościoła". Emitent VERITAS Częstochowa 1989 rok. Sygnowany. Medal JAN DŁUGOSZ 1415 – 1480.

1416 - Wystąpienie Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji z Traktatem o władzy cesarskiej i papieskiej wobec pogan;

1418 - Uzyskanie przez metropolitę gnieźnieńskiego godności prymasa;

1419 - Powstrzymanie Władysława Jagiełły przez legata papieskiego do podjęcia nowej wyprawy zbrojnej przeciwko Krzyżakom;

1420 - Potwierdzenie przez Zygmunta Luksemburskiego pokoju toruńskiego z 1411. Odrzucenie przez Władysława Jagiełłę, ze względu na postawę kościoła, husyckiej propozycji objęcia tronu w Czechach;

1422 - Przywilej czerwiński - zakaz konfiskaty majątków szlacheckich bez wyroku sądowego, zakaz łączenia stanowisk sędziego i starosty;

1423 - Zbigniew Oleśnicki biskupem krakowskim. Początek kierowania przez niego polityką państwa (do 1447). Statuty warckie - przywileje dla szlachty (m.in. prawo rugowania nieposłusznych sołtysów);

1425 - Zjazd w Brześciu Kujawskim - nowe przywileje dla szlachty (zasada "neminem captivabimus nisi iure victum" - zakaz więzienia szlachcica bez wyroku sądowego);

1428 - Śmierć Zawiszy Czarnego z bitwie z Turkami pod Golubcem nad Dunajem;

1430 - Przywilej jedlnieński: Jagiełło w zamian za zapewnienie tronu jednemu ze swych synów potwierdza dotychczasowe przywileje. Śmierć Witolda - tron litewski przypada Świdrygielle, bratu Jagiełły. Atak rycerzy-rabusiów na klasztor jasnogórski. Uszkodzenie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej;

Inkorporacja Podola Zachodniego do Korony.

1432 - Objęcie władzy na Litwie (w wyniku zamachu) przez brata Witolda - Zygmunta Kiejstutowicza. Unia polsko-litewska w Grodnie;

1433 - Potwierdzenie przez Jagiełłę na zjeździe w Krakowie przywileju jedlnieńskiego;

1434 - Śmierć Władysława Jagiełły. Panowanie Władysława Jagiellończyka (nazwanego później Warnerńczykiem, do 1444);

Przyłączenie Wołynia Krzemienieckiego do Litwy, a rejonu Latyczowa do Korony.