Stanisław August Poniatowski (1764-1795)
Urodzony w 1732 roku, syn wojewody mazowieckiego Stanisława Poniatowskiego i Konstancji Czartoryskiej. Został obrany królem w 1764 roku dzięki poparciu rodziny Czartoryskich, a zwłaszcza carowej Katarzyny II. Początkowy okres jego panowania zakończony został pierwszym rozbiorem Polski w 1772 roku. Ruch reform, którym król kierował, osiągnął kulminację w obradach Sejmu czteroletniego (1799-1792) i uchwaleniu Konstytucji 3 Maja 1791 roku. Nowego ustroju nie udało się jednak utrwalić. Grupa magnatów - przeciwników reform zawiązała konfederację targowicką i zwróciła się o pomoc wojskową do Rosji. Nastąpił drugi rozbiór Polski w 1793 roku, który wywołał powstanie pod wodzą Tadeusza Kościuszki, zakończone klęską. W efekcie doszło do trzeciego rozbioru przynoszącego likwidację państwa. Stanisław August przystąpił do Targowicy. Po trzecim rozbiorze złożył koronę i osiadł w Grodnie. Ostatnie lata życia spędził w Petersburgu, gdzie zmarł w 1798 roku.
1764 - Wojna domowa pomiędzy obozem Czartoryskich a Potockich (hetmańskim). Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego (do 1795). Reforma poczty (do 1765), (wprowadzenie trąbki pocztowej); Ujednolicenie miar i wag w Koronie;
7 września 1764 r. nielicznie zebrana szlachta dokonała przy obecności wojsk rosyjskich elekcji wskazanego kandydata. Stanisław August Poniatowski został koronowany na króla Polski 25 listopada 1764 r.
Trąbka pocztowa jedna z wielu innowacji wprowadzonych przez włoską rodzinę reprezentowaną przez Franza von Taxisa, twórców systemu pocztowego w Europie. Zbliżający się do stacji pocztowej kurier dął w trąbkę, dzięki czemu jego zmiennik mógł zawczasu przygotować się do przesyłki i szybciej wyruszać w drogę. Dziś trąbka jest symbolem urzędów pocztowych w wielu krajach, także w Polsce. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów trąbka pocztowa została wprowadzona pierwszymi reformami Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku.
1765 - Otwarcie Teatru Narodowego w Warszawie. Zaczyna wychodzić "Monitor" - główne czasopismo polskiego oświecenia (ukazuje się do 1785). Założenie Szkoły Rycerskiej (Korpusu Kadetów) w Warszawie. Ustanowienie Orderu Świętego Stanisława. Utworzenie w Warszawie komisji dobrego porządku;
1766 - Odrzucenie przez sejm programu reform obozu Czartoryskich i nie wyrażenie zgody na rozszerzenie praw innowierców. Pierwsza spółka akcyjna - Kompania Manufaktur Wełnianych (upadła w 1772). Nowy system monetarny, oparty na grzywnie kolońskiej. Zniesienie wewnętrznych ceł oraz opłat targowych;
Za oficjalny początek działalności Mennicy Warszawskiej uważa się dzień 10 lutego 1766 roku. Wtedy właśnie w życie weszła reforma systemu monetarnego. Wprowadził ją uniwersał o monecie, wydany przez podskarbiego wielkiego koronnego Teodora Wessela. Dokument ten wprowadzał nową stopę złotego.
Stempel (datownik) Dyrekcji Generalnej – Wydziału Emisji Znaczków, między innymi wykorzystany dla rewersu monet - inicjały Stanisława Augusta Poniatowskiego, które przedzielają rok 17 / 66. U góry korona, a w otoku z dużymi literami: 225 Lat Mennicy Warszawskiej * WARSZAWA 1 * 1991*02*09 – wg projektu Pana Ryszarda Dudzickiego z jego podpisem.
Po opuszczeniu Polski Stanisław Leszczyński udał się do Francji. Ludwik XV zatroszczył się o teścia i oddał mu we władanie Lotaryngię. Stanisław Leszczyński rządził w tym państwie aż do śmierci, która nastąpiła wskutek poparzeń 23 II 1766 r. Był najdłużej żyjącym królem Polski. Został pochowany w kościele Notre-Dame de Bon Secours w Nancy. Kościół został zniszczony podczas rewolucji francuskiej, a szczątki królewskie dwukrotnie sprofanowano. W czerwcu 1814 zabrał je Michał Sokolnicki i przewiózł do Poznania, z zamiarem pochowania w katedrze wawelskiej. Od tamtego czasu ich losy były nieznane aż do roku 1924, kiedy odnalezione zostały w podziemiach kościoła św. Katarzyny w Leningradzie, skąd przemycone zostały do zamku królewskiego w Warszawie. W roku 1926 przeniesiono je do jednej z sal zamku królewskiego na Wawelu, skąd trafiły w roku 1938 do katedry wawelskiej, początkowo do krypty Batorego, później do krypty Zygmuntowskiej.
1767 - Konfederacje w Toruniu i w Słucku, mające na celu odzyskanie praw przez innowierców (w odpowiedzi w całym kraju powstają konfederacje broniące katolicyzmu). Konfederacja radomska pod laską Karola Radziwiłła. Uchwalenie przez sejm (do 1768) tzw. praw kardynalnych (religia katolicka panującą, liberum veto, przywileje szlachty, wolna elekcja);
1768 - Konfederacja barska (do 1772). Powstanie chłopów ukraińskich przeciw szlachcie polskiej - koliszczyzna. Plan rozbioru Polski przedstawiony Rosji przez Prusy. Porwanie czterech opozycyjnych senatorów przez rosyjskiego generała Nikołaja Repnina;
1770 - Klęska konfederatów barskich w walkach z Rosjanami. Zajęcie dóbr Czartoryskich przez wojska rosyjskie. Ogłoszenie bezkrólewia przez Generalność - najwyższą władzę konfederacji barskiej. Urodził się Adam Jerzy Czartoryski (zm. 1861), polityk. Czasopismo "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne" (do 1777). Opublikowanie Geografii powszechnej Karola Wyrwicza;
1771 - Klęska wojsk rosyjskich oblegających Jasną Górę, bronioną przez konfederatów barskich. Urodził się Józef Chłopicki (zm. 1854), dyktator powstania listopadowego. Urodził się Samuel Bogumił Linde (zm. 1847), autor pierwszego słownika języka polskiego;
Medal o średnicy 70 mm. Przedstawia Kazimierza Pułaskiego jako obrońcę Jasnej Góry podczas konfederacji barskiej. PTAiN Częstochowa 1982. Mennica Warszawska. Sygnowany. Mosiądz
Medal: Kazimierz Pułaski Obrońca Jasnej Góry
Na rewersie Krzyż Konfederatów Barskich
Seria Jasnogórska - Nr 10
PTAiN Oddział w Częstochowie
Waga: 86 g
Autor: Wojciech Barylski
Producent: Zjednoczone Zespoły Gospodarcze Inco – Veritas
Emitent: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddział w Częstochowie
Brąz, bicie stemplem, śr. 60 mm
Awers prezentowanego medalu wypełnia wizerunek półpostaci Kazimierza Pułaskiego w rozpiętym płaszczu, z chustką zawiązaną na szyi. Z prawej strony widoczny jest napis w pięciu wersach: KAZIMIERZ / PUŁASKI / OBROŃCA / JASNEJ / GÓRY, a obok sygnatura autora. Na rewersie umieszczono wizerunki stron Krzyża Konfederatów Barskich, przedzielając je napisem: KRZYŻ KONFEDERATÓW BARSKICH. Na stronie „A” odznaki (brak jest zgody wśród badaczy, która strona jest awersem, a która rewersem) umieszczono wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej z Dzieciątkiem w medalionie, z napisem w otoku: MARIA * VICTRIX * FECSITUM [winno być HOSTIUM] (MARIA POGROMCZYNI WROGÓW), a także sentencję na ramionach krzyża: PRO FIDE // ET MARIA // PRO LEGE // ET PATRIA (ZA WIARĘ I MARIĘ ZA PRAWO I OJCZYZNĘ). W części centralnej strony „B” widoczny jest wizerunek orła bez korony, z berłem i jabłkiem w łapach oraz sentencją w otoku: IN * HOC * SIGNO * VINCES (W TYM ZNAKU ZWYCIĘŻYSZ), a na ramionach krzyża napis: CAS PUŁA (górne ramię) // MAR LOMZ (prawe) // TRIB PRAE / MIU [winno być MIUM] (dolne) // BENE MER IN CL / MONTE D 2 F / 1771 (lewe), którego jedna z wersji tłumaczenia brzmi następująco: Dobrze zasłużony na Jasnej Górze (dla Jasnej Góry), dnia 2 lutego 1771 roku Kazimierz Pułaski marszałek łomżyński, ofiarował nagrodę. U dołu medalu występuje dodatkowo napis: SERIA JASNOGÓRSKA – NR 10 / PTAiN / ODDZIAŁ W CZESTOCHOWIE oraz sygnatura producenta: krzyżyk nad literą V.
Kazimierz Pułaski u podnóża Jasnej Góry podczas obrony klasztoru.
1772 - I rozbiór Polski. Kapitulacja Jasnej Góry i upadek konfederacji barskiej. Założenie w Warszawie pierwszej w Polsce odlewni czcionek ruchomych dla drukarni;
I rozbiór Rzeczypospolitej, powstanie Prus Zachodnich i Okręgu Noteckiego;
1773 - Kasata zakonu jezuitów na ziemiach polskich. Obrady sejmu nadzwyczajnego (do 1775), który miał zatwierdzić akt rozbiorowy. Budowa Kanału Bydgoskiego (do 1774), łączącego Brdę z Notecią (systemy rzeczne Wisły i Odry). Powołanie Komisji Edukacji Narodowej;
Na pierwszej sesji sejmowej 19 kwietnia 1773 Tadeusz Reytan wraz z Samuelem Korsakiem i Stanisławem Bohuszewiczem sprzeciwiał się zawiązaniu na sejmie konfederacji pod przewodnictwem Adama Ponińskiego, umożliwiającej zatwierdzenie traktatu I rozbioru Polski. Po jego dokonaniu, miał uniemożliwić wyjście sygnatariuszom rozbioru, wołając do nich: "Chyba po moim trupie!". Stanowisko jego zgodne było z instrukcją, jaką otrzymał przy wyborze na posła na swoim sejmiku w Nowogródku: bronić całości Polski z narażeniem życia i mienia. Oparł się na tym, że uniwersały królewskie zwołały sejm wolny, a alternata laski przypadała wówczas na prowincję litewską. Przestrzegał zasad ścisłego legalizmu, nie dążąc do zerwania obrad, wysuwał jako jedyne żądanie wybór marszałka. Opór Reytana poparł Korsak, inni posłowie litewscy oraz niektórzy koronni (głównie łęczyccy). Wziął w ręce drugą laskę, przygotowaną dla marszałka konfederacji litewskiej, i usiadł na taborecie marszałka oświadczając, że może być takim samym samozwańczym marszałkiem jak Poniński, doprowadzając do ustąpienia tego ostatniego z miejsca prezydialnego. 20 kwietnia wniesiono do grodu akt konfederacji i ustanowiono jej sądy, przed które pozwano Reytana. W obliczu nieprzyjęcia przez Reytana pozwu sąd konfederacji skazał go wyrokiem zaocznym (kondemnatą) jako wzburzyciela pokoju powszechnego i buntownika przeciw ojczyźnie na kary kryminalne i konfiskatę dóbr.
Awers - Postać posła leżącego na podłodze według obrazu Jana Matejki. Wzdłuż krawędzi napis: TADEUSZ REYTAN 1746 - 1780 POSEŁ NOWOGRÓDZKI.
Rewers - Orzeł w koronie rozdarty na trzy części i daty: 1772 1793 1795. Niżej: PTAiN SZCZECIN 1987. W otoku napis: NARODY SĄ NIEŚMIERTLENE - ODRASTAJĄ POKOLENIAMI - T.T. JEŻ.
Sygnatura - Spleciony monogram SW + znak mennicy - na awersie
Projekt - Stanisława Wątróbska-Frindt
Technika - Bity ø 70 mm.
Materiał - Tombak srebrzony
Wykonanie - Mennica Państwowa. Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne o. Szczecin 1987
Medal - 200-lecie Komisji Edukacji Narodowej.
Medal o charakterze pamiątkowym wydany przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania w 1973 roku.
Technika - 90 mm x 83 mm. Nieregularny. Medal o kształcie nawiązującym do kwadratu z mocno zaokrąglonymi narożnikami.
Materiał – Brąz
Na awersie w centralnym polu orzeł polski z tablicą w szponach. Na tablicy poziomy napis: 200-LECIE | KOMISJI | EDUKACJI | NARODOWEJ | 14.X.1773.1973
Na rewersie w centrum poziomy napis: „… I PRZEKONANIA | OBYWATELÓW | I RZETELNE | MŁODZI POŻYTKI | OD NAUCZYCIELI | ZAWISŁY…” | G.PIRAMOWICZ - cytat z mowy Grzegorza Piramowicza, którą wygłosił w 1783 roku w Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych („Mowy miane w Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych w latach 1776-1788”, Kraków 1889).
Obok tablicy sygnatura artysty – po lewej inicjał K po prawej stronie inicjał Z.
1774 - Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego;
Prusy zajmują Kujawy;
1775 - Przyjęcie praw kardynalnych (wykluczających dynastię saską z praw do korony polskiej). Powołanie Rady Nieustajacej. Początek działalności Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Podpisanie umów handlowych z państwami sasiadującymi (najbardziej niekorzystna z Prusami). Powołanie do życia Komisji nad Szpitalami w Koronie i w Wielkim Księstwie Litewskim. Spalenie w Doruchowie (ziemia wieluńska) 14 kobiet oskarżonych o czary. Założenie w Warszawie drukarni, przez Piotra Dufoura;
1776 - Podczas obrad sejmu konflikt między Stanisławem Augustem Poniatowskim a obozem hetmańskim - odsunięcie hetmanów od podejmowania decyzji dotyczących wojska. Ukazanie się pierwszej polskiej powieści: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego. Zakaz stosowania tortur w procesach o czary oraz skazywania na śmierć;
1777 - Reforma uniwersytetu krakowskiego (do 1783), przeprowadzona przez Hugona Kołłątaja;
1778 - Otwarcie w Warszawie drukarni Michała Grolla;
1779 - Ukazanie się Bajek i przypowieści oraz Satyr Ignacego Krasickiego:
200-setna rocznica śmierci Kazimierza Pułaskiego.
1780 - Ukazanie się pierwszego tomu Wierszy Franciszka Karpińskiego;
1781 - Komedia Fircyk w zalotach Franciszka Zabłockiego. Przebudowa umocnień Kamieńca Podolskiego (do 1792);
1782 - Wychodzi nowy miesięcznik - "Pamiętnik Historyczno - Polityczno - Ekonomiczny" (w Warszawie);
1783 - Wojciech Bogusławski dyrektorem Teatru Narodowego w Warszawie (z przerwami do 1814). Powstanie Towarzystwa Dobroczynności w Warszawie;
150 rocznica przyznania Tadeuszowi Kościuszce amerykańskiego obywatelstwa.
1784 - Ukazanie się ostatniego tomu Volumina legum. Przekształcenie podupadłej Akademii Zamojskiej w liceum w Zamościu;
1785 - Pierwsze lampy olejowe na ulicach Warszawy;
1786 - Urodził się Walerian Łukasiński (zm. 1868), założyciel Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego, więziony od 1822 do końca życia. Urodził się Joachim Lelewel (zm. 1861), polityk, historyk. Ustawa sejmowa, na mocy której oficerowie musieli pochodzić ze stanu szlacheckiego. Historia narodu polskiego Adama Naruszewicza (od 1780). Urodził się Edward Raczyński (zm. 1845), mecenas sztuki, działacz społeczny. Wprowadzenie zasady składania przysięgi na wierność królowi i ojczyźnie przez rozpoczynajacych służbę żołnierską;
1788 - Obrady Sejmu Czteroletniego, zwanego Wielkim (do 1792). Ukazanie się Do Stanisława Małachowskiego.... Anonima listów kilka Hugo Kołłątaja (do 1789). Odsłonięcie pomnika króla Jana II Sobieskiego w Warszawie. Pierwsze zastosowanie maszyny parowej (w Tarnowskich Górach). Pałac na wodzie w Łazienkach (budowa do 1793). Pierwszy szpital kliniczny przy Akademii Krakowskiej;
Warszawa - Łazienki Królewskie - Galeria
1789 - Zniesienie przez króla Rady Nieustajacej. "Czarna procesja" w Warszawie - przedstawiciele miast królewskich przekazują królowi swe żądania. Przeprowadzenie pierwszego na naszych ziemiach spisu ludności;
1790 - Traktat z Prusami przeciwko Rosji (w rzeczywistości element zręcznej gry politycznej państwa pruskiego przeciw Polsce). Publikacja Przestróg dla Polski Stanisława Staszica. Publikacja komedii Powrót posła Juliana Ursyna Niemcewicza;
1791 - Uchwalenie konstytucji 3 Maja. Powstanie nowego rządu - Straży Praw - odpowiedzialnego wraz z królem przed sejmem. Ustanowienie przez króla Orderu Virtuti Militari. Rządy targowiczan. Wprowadzenie cenzury państwowej;
Rok emisji: 2012
Stempel: lustrzany
Metal/stop: mosiądz
Platerowanie: Ag 999
Waga: +/- 40g
Średnica: 45 mm
Medal: Konstytucja 3 maja - Początek swój bierze z woli narodu wszelka władza społeczności ludzkiej.
Brąz, w kształcie klipy, 40.9 x 40.7 mm,
Waga 49.32 g,
Autor: Anna Jarnuszkiewicz,
Nakład: 100 szt
Rok wydania: 1982
Medal upamiętniający uchwalenie Konstytucji 3 Maja.
Awers: Orzeł w koronie z rozpostartymi skrzydłami, trzymający w szponach wypukłą kartę tytułową konstytucji, na niej USTAWA RZĄDOWA / PRAWO UCHWALONE, na szarfie DNIA 3 MAJA 1791, w otoku WSZELKA WŁADZA SPOŁECZNOŚCI LUDZKIEJ POCZĄTEK SWÓJ BIERZE Z WOLI NARODU.
Rewers: Wieża Zamku Królewskiego w Warszawie, na szarfie NA ZAMKU W WARSZAWIE, w otoku SZCZĘŚLIWOŚĆ NARODÓW OD PRAW SPRAWIEDLIWYCH PRAW SKUTEK OD ICH WYKONANIA ZALEŻY
Medal wydany przez Mennicę Warszawską.
Średnica 70 mm
projektant A. Jarnuszkiewicz, sygnowany
„200 rocznica ustanowienia Orderu Wojennego Virtuti Militari” – na znaczku w bloczku przedstawiono reprodukcję obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w płaszczu hetmańskim. Na marginesach bloczka przedstawiono reprodukcje Medalu Złotego Orderu Virtuti Militari z 1792 roku oraz Srebrnego Krzyża Orderu Virtuti Militari sprzed 1939 roku. Znaczki, wg projektów Macieja Jędrysiaka, wydrukowano techniką rotograwiurową, bloczek zaś – offsetową, na papierze kredowym. Emisję uzupełniają 2 ozdobne koperty FDC, opatrzone okolicznosciowym datownikiem, wydane przez Pocztę Polską. W serii są również znaczki na których przedstawiono księcia Józefa Poniatowskiego i marszałka Józefa Piłsudskiego.
18 lipca 1792 roku, miała miejsce bitwa pod Dubienką. Było to starcie w ramach wojny w obronie Konstytucji 3 Maja. Korpus generała majora Tadeusza Kościuszki (ok. 5 tys. żołnierzy) starł się z korpusem rosyjskim pod dowództwem generała Michaiła Kachowskiego (ok. 25 tys. żołnierzy). Bitwa nie został rozstrzygnięta, chociaż moralnym zwycięzcą mogą uznać się wojska Kościuszki, które nie uległy kilkukrotnie liczniejszym oddziałom rosyjskim. Za zasługi w bitwie Tadeusz Kościuszko został awansowany do stopnia generała lejtnanta.
Kopiec Kościuszki w Uchańce usypany na południowym krańcu wsi Uchańka upamiętnia bitwę pod Dubienką. Kopiec powstał w 1861, a w 1964 został odnowiony, obecnie liczy 10 m wysokości, na szczycie kopca znajdują się trzy maszty. Bliskość mojej działki w pobliżu Uchańki pozwala mi dostrzec takie właśnie ciekawe miejsca i je na zdjęciach utrwalić.
Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie wydało kartkę z datownikiem okolicznościowym w 200-tną rocznicę bitwy pod Dubienką.
Dzięki pierwszym reformom wojskowym Sejmu Wielkiego Kościuszko w 1789 r. otrzymał nominację na generała majora wojsk koronnych. W 1792 r. brał udział w przygotowaniach do wojny w obronie Konstytucji 3 maja. Odznaczył się w walce z oddziałami rosyjskimi. Walczył w bitwach pod Zieleńcami, Włodzimierzem i Dubienką. Otrzymał Order Virtuti Militari i został awansowany do stopnia generała-lejtnanta.
1793 - II rozbiór Polski. Urodził się Aleksander Fredro (zm. 1876), komediopisarz;
II rozbior Rzeczypospolitej. Powstanie Prus Południowych - rejencje poznańska i kaliska;
1794 - Redukcja armii. Powstanie kościuszkowskie. Zwycięstwo pod Racławicami. Uniwersał połaniecki. Klęska pod Maciejowicami. Urodził się Józef Bem (zm. 1850), generał, bohater powstania listopadowego i Wiosny Ludów na Węgrzech. Libretto opery Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale Wojciecha Bogusławskiego. Zakończenie działalności Komisji Edukacji Narodowej. Rozwiązanie Szkoły Rycerskiej;
Obrona Pragi to ostatnie starcie zbrojne insurekcji kościuszkowskiej, a zarazem ostatnia bitwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, rozegrana w obronie Warszawy 4 listopada 1794 roku. Wojska rosyjskie z rozkazu generała Suworowa wymordowały 12000 bezbronnych mieszkańców w tym dzieci, następnie podpaliły Pragę, przedmieście Warszawy.
Pod koniec lutego 1794 roku Tadeusz Kościuszko wyznaczył termin powstania. 24.III.1794 roku został ogłoszony w Krakowie Akt powstania. Funkcję naczelnika Insurekcji objął Tadeusz Kościuszko. Na zdjęciach przysięga Tadeusza Kościuszki na Rynku Krakowskim.
Powstanie Kościuszkowskie. Jan Kiliński na ulicach Warszawy.
Jan Kiliński prowadzi jeńców moskiewskich przez Warszawę.
Kościuszko pod Racławicami. Bartosz Głowacki.
Zdobycie armat - Bartosz Głowacki.
Obóz Woldenberg,II C 37 (*) - Powstanie Kościuszkowskie
Bitwa pod Racławicami
Medal - TADEUSZ KOŚCIUSZKO, ZWYCIĘSTWO POD RACŁAWICAMI
Awers: Popiersie Tadeusza Kościuszki udekorowane krzyżem Virtuti Militari i Orderem Cyncynata (amerykańskim odznaczeniem ustanowionym w 1783 roku. Order ma postać złotego orła z ciekawą dewizą „wszystko porzucił, by służyć Republice”, „nagroda za cnotę”, „trwaj wiecznie”), ¾ w prawo. U góry półkolem: TADEUSZ KOŚCIUSZKO, u dołu: 1746 – 1817. Z prawej sygnatura: AN
Rewers: Scena bitwy pod Racławicami według Panoramy Racławickiej Wojciecha Kossaka i Jana Styki. U góry półkolem: ZWYCIĘSTWO POD RACŁAWICAMI, u dołu: 4 KWIETNIA 1794. Z boków: WG W KOSSOKA [!] / J. STYKI – PTAIN / WARSZAWA
Stop: brąz srebrzony
Średnica: 70 mm
Rant: gładki
Nakład: 2200 szt.
Projekt i wykonanie: Roussana i Andrzej Nowakowscy, sygnowany
Eemitent: PTAiN Warszawa
Mennica Państwowa w Warszawie, 1994
Przysięga Tadeusza Kościuszki na rynku krakowskim 24 marca 1794 r.
„Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego”.
Medal zaprojektowany został przez wielokrotnie nagradzanego projektanta monet i medali w Polsce – Roberta Kotowicza. W centralnej części oraz wzdłuż dolnej krawędzi awersu widoczna jest kolorowa scena zbrojnego starcia wojsk polskich, pod dowództwem naczelnika Tadeusza Kościuszki z wojskami rosyjskimi.
Dynamiczny rysunek doskonale oddaje ruchy walczacych, każdy szczegół ich szat oraz uzbrojenia. Na pierwszym planie obrazu odcina się rzeźbiarski relief o barwie naturalnego srebra. Ukazuje on postać kosyniera z kosą bojową. W górnej części wzoru wzdłuż otoku widnieje napis „BITWA POD RACŁAWICAMI 1974”.
Rewers przedstawia kolekcję różnych rodzajów uzbrojenia historycznego typowego dla polskiej armii. Na medalu widoczne są m.in. kirys, hełm, szable, miecze, piki oraz choragiew. W otoku znajduje się nazwa kolekcji „BITWY POLSKIGO ORĘŻA”.
Hasło "Za naszą i waszą wolność" zostało wymyślone w okresie Powstania Listopadowego dla uświadomienia żołnierzom rosyjskim celu powstania Polaków. W trakcie powstania listopadowego wypisywano go na sztandarach w języku polskim i rosyjskim, dwustronnie, ze znakiem czerwonego krzyża na białym tle. Miał pokazywać cel powstania, które skierowane było w zamierzeniu powstańców nie przeciwko Rosjanom, a przeciw carskiemu despotyzmowi. Wielkie zasługi mają Polacy walczący o wolność państw obu Ameryk. W walce "Za wolność naszą i waszą" głównymi postaciami są tu Kościuszko i Pułaski. ,,Za wolność waszą i naszą" było polskim mottem narodowym. Polacy dzielnie walczyli o wolność. Wielu Polaków udało się na emigrację. Walczyli bohatersko u boku innych narodów m.in. na Węgrzech, w Austrii, Francji.
Tadeusz Kościuszko-walczył o wolność narodu polskiego i amerykańskiego.
Medal Tadeusz Kościuszko 1746 - 1817 Za Naszą i Waszą Wolność
Awers: Na gładkim, zagłębionym tle po prawej stronie znajduje się profi głowy Kościuszki. Po lewej znajduje się napis wykonany ozdobnym liternictwem ZA\NA-\ SZĄ\ I\ WA-\ SZĄ WOL-\ NOŚĆ.
Rewers: Na gładkiej powierzchni widnieją trzy obrączki, na obwodach których znajduje się napis OJCZYZNA\ OBROŃCY SWEMU. Dookolnie został wykonany napis TADEUSZ KOŚCIUSZKO 1746–1817.
Na awersie u dołu przy krawędzi znajduje się sygnatura ST. SIKORA.
Materiał - mosiądz patynowany
Wymiary: 7 cm
Waga: 127 g
Sygnatura Mennicy Warszawskiej
Wykonanie St. Sikora
1795 - Przewiezienie Stanisława Augusta Poniatowskiego przez Rosjan do Grodna, potem do Petersburga. III rozbiór Polski. Upadek państwa (do 1918). Abdykacja ostatniego króla Polski. Wywiezienie przez Rosjan zbiorów Biblioteki Załuskich do Petersburga;
Medal: Rozbiory Polski
Awers: Mapa Polski z konturem Jasnej Góry rozdzierana rękami zaborców. U góry, daty trzech rozbiorów: 1772 / 1793 / 1795. U dołu, poziomo MATER SALVA / POLONIAM, obok sygnatura WB.
Rewers: Ryngraf przedstawiający orła z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej na piersi, po bokach daty powstań narodowych: 1794, 1863 / 1830, 1918. U dołu legenda pozioma: PODNIEŚCIE GŁOS, RYCERZE, / NIECH GRZMIĄ WOLNOŚCI ŚPIEWY. Na linii SERIA JASNOGÓRSKA NR 12. U dołu PTAIN / ODDZIAŁ W CZĘSTOCHOWIE. Z lewej strony sygnatura 
Rant gładki
Średnica 60 mm
Nakład 1200 szt tombak
Projektował Wojciech Barylski
Bity w roku 1985
III rozbiór Rzeczypospolitej. Powstanie Prus Nowowschodnich - rejencje płocka i białostocka, Nowego Śląska i rejencji warszawskiej w Prusach Południowych;
