Kazimierz Jagiellończyk (1447-1492)
Urodzony w 1427 roku młodszy syn Władysława Jagiełły i Zofii z Holszan. W 1440 roku obwołano go na Litwie wielkim księciem. W siedem lat potem koronował się na króla Polski. W 1454 roku w Nieszawie nadał szlachcie większe przywileje rozpoczynając okres demokracji szlacheckiej. W tym samym roku przyjął hołd stanów pruskich, co rozpoczęło trzynastoletnią wojnę z Krzyżakami. Pokojem toruńskim w 1466 roku przyłączono do Polski Pomorze Gdańskie, Prusy Królewskie i Warmię, co przyczyniło się do gospodarczego rozkwitu kraju. Żonaty z Elżbietą z domu Habsburgów miał sześciu synów i siedem córek. Dla najstarszego syna Władysława uzyskał tron czeski (1471 r.) i węgierski (1490 r.). Zmarł w 1492 roku i został pochowany na Wawelu.
1447 - Panowanie Kazimierza Jagiellończyka (do 1492). Unia personalna z Litwą;
1454 - Wojna trzynastoletnia z Krzyżakami (do 1466). Klęska pospolitego ruszenia pod Chojnicami. Przywileje nieszawskie (zakaz zwoływania pospolitego ruszenia bez zgody szlachty);
Medal zaprojektowany został przez wielokrotnie nagradzanego projektanta monet i medali w Polsce – Roberta Kotowicza. W centralnej części oraz wzdłuż dolnej krawędzi awersu widoczna jest kolorowa scena z bitwy pod Chojnicami 1454 roku, przedstawiąjaca starcie z połączonymi siłami Królestwa Polskiego i Związku Pruskiego przeciwko zakonowi krzyżackiemu.
Dynamiczny rysunek doskonale oddaje ruchy walczacych, każdy szczegół ich szat oraz uzbrojenia. Na pierwszym planie obrazu odcina się rzeźbiarski relief o barwie naturalnego srebra. Ukazuje on postać polskiego rycerza szarży ciężkiej kawalerii z mieczem. W górnej części wzoru wzdłuż otoku widnieje napis „BITWA POD CHOJNICAMI 1454”.
Rewers przedstawia kolekcję różnych rodzajów uzbrojenia historycznego typowego dla polskiej armii. Na medalu widoczne są m.in. kirys, hełm, szable, miecze, piki oraz choragiew. W otoku znajduje się nazwa kolekcji „BITWY POLSKIGO ORĘŻA”.
Król Kazimierz 10 lutego 1454 ożenił się z Elżbietą Rakuszanką z Habsburgów, która w przyszłości miała zyskać zaszczytny tytuł Matki Królów dając mu trzynaścioro dzieci, w tym sześciu synów, z których czterech zostało królami.
1456 - Urodził się Jan Łaski (zm. 1531), arcybiskup gnieźnieński, kanclerz wielki koronny;
1457 - Przywileje Kazimierza Jagiellończyka dla Gdańska, Torunia i Elbląga. Zajęcie Malborka przez Polaków (przeniesienie stolicy państwa zakonnego do Królewca). Urodził się Maciej z Miechowa (zm. 1523), kronikarz;
1462 - Zwycięstwo Piotra Dunina nad Krzyżakami w bitwie nad Jeziorem Żarnowieckim;
1443 - Zakup Księstwa Siewierskiego przez biskupa krakowskiego;
1456 - Zakup przez Koronę Księstwa Oświęcimskiego;
1462 - Inkorporacja lennego Księstwa Bełskiego oraz części Mazowsza - ziemi gostynińskiej i rawskiej;
1463 - Zwycięstwo okretów Gdańska i Elbląga nad flotą krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym;
1464 - Poddanie przez Krzyżaków zamku w Gniewie;
1466 - Drugi pokój toruński - zakończenie wojny trzynastoletniej z Krzyżakami;
Wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen waha się przed złożeniem podpisu na opatrzonym już pieczęciami dokumencie. Spogląda na stojącego za nim wielkiego szpitalnika Henryka Reusa von Plauen, który jednak zdjął hełm i zsuwa z dłoni rękawice, jakby rezygnował z dalszej walki. Porażkę krzyżaków podkreśla rzucona na posadzkę flaga zakonna. Kazimierz Jagiellończyk, spowity w purpurowy królewski płaszcz z gronostajową peleryną, zasiada na podwyższeniu w otoczeniu doradców i urzędników. Legat papieski Rudolf von Rüdesheim wznosi modły za trwałość podpisywanego pokoju. Jan Długosz - największy kronikarz polskiego średniowiecza - zastygł z gęsim piórem w dłoni. Sprawia wrażenie, jakby układał słowa, które miały znaleźć się w Rocznikach Sławnego Królestwa Polskiego: „I mnie, który piszę te Roczniki, ogarnęła niemała radość z powodu zakończenia wojny pruskiej, zwrotu dawno zabranych ziem oraz przyłączenia Prus do Królestwa, jako że nader boleśnie znosiłem to, że Królestwo Polskie było rozdzierane z dnia na dzień przez różne narody i ludy".
W 1454 r. zostało utworzone województwo pomorskie, które ostatecznie ukształtowało się po II pokoju toruńskim w 1466 r. Było zwyczajowo zaliczane do obszaru Prus Królewskich.
Na mocy II pokoju toruńskiego, inkorporacja przez Koronę, Prus Królewskich z Warmią - reszta Prus zhołdowana (Prusy Krzyżackie). Ziemia lęborsko-bytowska lennem koronnym w rękach książąt zachodniopomorskich.
1467 - Powierzenie przez Kazimierza Jagiellończyka wychowania swoich sześciu synów Władysława. Kazimierza, Jana, Aleksandra, Zygmunta, Fryderyka) Janowi Długoszowi;
1468 - Rozwój Gdańska, ważnego ośrodka handlowego i portowego Polski. Wisła głównym szlakiem handlowym;
Nie sposób nie ująć tu Żurawia gdańskiego. Żuraw - to symbol Gdańska i morskiego charakteru miasta. Żuraw, dawny dźwig portowy - to obok fontanny z Neptunem - najbardziej wyrazisty symbol Gdańska, zabytek jednoznacznie kojarzony z jego morską przeszłością i potęgą. Żuraw jest najstarszym zachowanym dźwigiem portowym w Europie. Został zbudowany w latach 1442-1444 w formie dwóch ceglanych baszt, między którymi zainstalowano drewniany mechanizm dźwigowy. Pełnił potrójną funkcję: dźwigu przeładunkowego, fortyfikacji obronnej i bramy miejskiej.
Poczta specjalna upamiętniajaca szlak handlowy Wisły odbyła się w dniach od 29 kwietnia 2017 r. do 27 maja 2017 r. Przesyłki zostały przetransportowane drewnianymi galarami, Wisłą, na trasie: Kraków - Gdańsk i na trasach pośrednich do Gdańska - zgodnie z załączoną tabelą.
Galara przycumowała na Motławie, w pobliżu statku Sołdek i tam nastąpiło przekazanie przesyłek Pani Elżbiecie Lisieckiej - pracownicy Urzędu Pocztowego Gdańsk 50. Poza przesyłkami, na ręce pracownicy gdańskiej Poczty, przekazana została flaga pocztowa, która przez cały spływu Wisłą była zatknięta na galarze przewożącej Pocztę specjalną.
Korespondencja z nabrzeża do UP Gdańsk 50 została przewieziona przez Panią Elżbietę w asyście flisaka z Krakowa - Pana Jarosława Kałużę.
Inną Pocztą Specjalną trasą Wisły jest Poczta Rzeczna organizowana w dniu 30.06.2002 roku z okazji XXXIV Międzynarodowych Igrzysk Szkolnych Płock 2002 oraz 120. rocznicy Płockiego Towarzystwa Wioślarskiego:
Przewóz na trasie Płock – Nowy Duninów – Płock
Z portalu:
Katalog Znaków Pocztowych:
1470 - Przybycie do Polski włoskiego humanisty Filippa Buonaccorsiego (zwanego Kallimachem), objęcie przez niego stanowiska wychowawcy synów królewskich;
1471 - Objęcie tronu czeskiego przez najstarszego syna Kazimierza Jagiellończyka - Władysława. Niudana próba objęcia przez Jagiellonów władzy na Węgrzech;
1473 - Pierwsza drukarnia w Polsce (Kaspra Straube, w Krakowie), pierwszy druk - kalendarz na rok następny. Urodził się Mikołaj Kopernik (zm. 1543), astronom, lekarz, ekonomista;
Na stronie czwartej niniejszego artykułu przedstawiam dwie poczty okolicznościowe konną i dyliżansową z okazji 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Ilość przesyłek szczególnie poczty dyliżansowej jest ogromna i pod datą urodzin Mikołaja Kpernika trochę by to kolidowało. Dwie pozostałe poczty: balonową i szybowcową z tej okazji opisałem na drugiej stronie internetowej www.epopejabalonowa.pl
Bardzo dużo jest walorów filatelistycznych związanych z Mikołajem Kopernikiem. Przegladając różne broszury filatelistyczne doszedłem do wniosku, że trzeba by było stworzyć całkiem nowy rozdział poświęcony tej postaci. Uznałem, iż bardziej atrakcyjnym pokazaniem obchodów 500-rocznicy urodzin astronoma będą oryginalne zdjęcia robione podczas obchodów "Dni Kopernikowskich" dla nieistniejącej już gazety.
Jeden z naszych najsłynniejszych kopernikologów prof. Marian Biskup, ogląda książki nadesłane z Upsali. Z prawej mgr Janina Huppenthal.
Autograf Mikołaja Kopernika na jednej z książek nadesłanych z Upsali.
Książki będące własnością Mikołaja Kopernika nadesłane z Upsali.
Fragment wytłaczanej okładki jednej z książek Mikołaja Kopernika kupionej podczas studiów w Krakowie. W prawym górnym rogu Jagielloński Orzeł Biały.
W Toruniu została wykonana gigantyczna kompozycja plastyczna ku czci Mikołaja Kopernika., dzieła polskiego artysty plastyka, Stefana Knappa. Toruńska kompozycja wykonana w metalu i powleczona barwioną porcelaną ozdabia frontom gmachu nowej auli uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
Podczas uroczystości składania wieńców pod pomnikiem Mikołaja Kopernika. Od lewej: Józef Tajchman, Janusz Groszkowski i Franciszek Szlachcic.
Średniowieczny obraz świata - reprodukcja z książki "Mikołaj Kopernik - człowiek i myśl".
Popiersie Mikołaja Kopernika z sali muzealnej zamku olsztyńskiego.
Za pomoca takich przyrządów badał niebo.
Najwspanialszym zabytkiem Torunia jest gotycki ratusz - najstarsza tego typu budowla w Polsce. Na rynku przed ratuszem stoi od 1853 roku pomnik Mikołaja Kopernika.
Toruń - pogwarka u stóp wielkiego astronoma.
Stołeczny pomnik Mikołaja Kopernika w 500 rocznicę jego urodzin.
18 lutego 1973 roku w Liceum Ekonomicznym w Białymstoku odsłonięto statuę Mikołaja Kopernika. Projektantem i wykonawcą był znany białostocki rzeźbiarz Stanisław Wakulinski. Pomnik ustawiono w hallu głównym szkoły.
Świetlna iluminacja Pomnika Mikołaja Kopernika i Pałacu Staszica w Warszawie, przed którym znajduje się pomnik.
W muzeum Techniki PKiN w Warszawie czynna była wystawa "Mikołaj Kopernik - życie, myśl, dzieło". Na zdjęciu teleskop lustrzany (skonstruowany w 1703 roku) ze zbiorow drezdeńskich.
W rodzinnym mieście Mikołaja Kopernika, Toruniu, zainaugurowano obchody roku kopernikowskiego. Podczas uroczystej akademii w nowej auli Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika przemawiał Janusz Groszkowski.
Obserwatorium astronomiczne Archenhold w Berlinie należy do najbardziej znanych na świecie. W ramach obchodów Roku Kopernikowskiego zorganizowano tu szereg wykładów i odczytów popularno-naukowych o życiu i działalności wielkiego polskiego astronoma. Na zdjęciu kolejna grupa zwiedzających w hallu wejściowym obserwatorium. Urządzono tu wystawę ilustrujacą wielkie odkrycia w astronomii.
W Toruniu, w kamienicy, w której mieszkał Mikołaj Kopernik, czynna jest stała ekspozycja poswięcona Wielkiemu Astronomowi., zorganizowana przez Muzeum Okręgowe. Zwiedzającym, poznania epoki kopernikowskiej ułatwiają także stroje toruńskich mieszczan z tego okresu. Na zdjęciu uczennnice Toruńskiego Technikum Odzieżowego w stylowych strojach własnoręcznie wykonanych, w stylowym wnętrzu kamieniczki Kopernika.
Pochód młodzieży w strojach historycznych podczas inauguracji uroczystości kopernikowskich w Toruniu.
Dla uczczenia 500 rocznicy urodzin wielkiego uczonego Mikołaja Kopernika, otwarta został w stolicy NRD wystawa polskiej książki naukowej.
Z inicjatywy Kujawsko-Pomorskiego Towarzystwa Kulturalnego oraz Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego "Pojezierze" wybity został medal upamiętniający 500 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Autorem projektu była artysta plastyk Barbara Romańczuk. Na rewersie napis "Społeczny Ruch Kulturalny Warmii, Mazur, Kujaw i Pomorze w hołdzie Kopernikowi".
Widok na wieś Koperniki - miejsce rodowe przodków Mikołaja Kopernika.
Interesyjącym akcentem plastycznym przed wejściem do budynku Planetarium w Olsztynie była kompozycja Stefana Knappa, malarza polskiego pochodzenia zamieszkałego w Anglii.
Zamek kopernikowski w Olsztynie od 1945 roku jest siedzibą Muzeum Mazurskiego, który dysponuje bogatymi zbiorami z zakresu archeologii, historii, sztuki, piśmiennictwa i przyrody. Odrębny dział stanowią pamiątki po Mikołaju Koperniku, prezentowane w dawnej komnacie wielkiego astronoma i w zamkowym krużganku. Na zdjęciu dzieło "Missale Romanum" wystawione w sali Mikołaja Kopernika.
Dom Mikołaja Kopernika.
550. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika – medal upamiętniajacy wszechstronnie uzdolnionego polskiego uczonego.
1475 - pierwsze teksty drukowane po polsku (trzy modlitwy: Wierzę w Boga, Ojcze nasz, Zdrowaś Mario). Pierwsza drukowana w Polsce książka: Opus restitutionum (po łacinie);
Układ alfabetyczny narzucił umieszczenie druku polskiego wykonanego przez Kaspra Elyana wśród wytworów oficyn niemieckich i włoskiej (K. Elyan znany jest w Polsce dzięki umieszczeniu w jednym z dzieł, wyd. w r. 1475 pierwszego fragmentu tekstu polskiego).
Pierwszą drukarnię na Dolnym Śląsku założył Kasper Elyan z Głogowa. 9 października 1475 r. wyszło z jego oficyny łacińskie dzieło Statua synodalia episcoporum Vratislaviensium. W tym łacińskim dokumencie zamieszczono polskie teksty modlitw: Ojcze nasz, Zdrowaś Mario i Wierzę w Boga Ojca.
Kasper Straube zapisał się w polskich kronikach jako pierwszy polski drukarz, a Polska jako siódma z kolei rozpoczęła druk książek techniką Gutenberga. Druki Kaspera Straube nie odznaczają się wyjątkowym poziomem typograficznym ani jakością wykonania. Stawiają jednak Polskę wśród tych państw europejskich, które jako pierwsze wdrożyły nową sztukę drukarską.
Pierwszy polski tekst wydrukowany został już w 1475 r. we Wrocławiu. To niezwykle udane dzieło drukarskie (w języku łacińskim), zdecydowało o szybkim już rozpowszechnieniu się druku w Europie.
Medal: 500 lat drukarstwa w Polsce
Średnica: 52 mm
Waga: 67,65 g
Artysta plastyk - projektant: Elżbieta Kryżyńska
Awers: Poziomo dwa walce drukarskie. Na dolnym prostokąt z napisem: 500 LAT/DRUKARSTWA/W POLSCE i wygięta gałązka laurowa.
Rewers: Na tle różnej wielkości prostokątów w środku poziomo napis: POLSKA/RZECZPOSPOLITA/LUDOWA.
Niesygnowany.
Materiał: Tombak patynowany.
Rok wydania: 1974 szt. 104, wznowienie 1977 szt 120 oraz 1978 szt 500.
Wykonawca: Mennica Warszawska.
1476 - Wizyta Kazimierza Jagiellończyka w Prusach Królewskich, rozszerzenie zasięgu prawa polskiego na te tereny;
1477 - Praca (do 1489) nad ołtarzem głównym w Krakowie norymberskiego rzeźbiarza Wita Stwosza;
1478 - Zjednoczenie Pomorza Zachodniego przez księcia Bogusława X. Układ pokojowy między Polską a Brandenburgią. Wojna z Krzyżakami zwana popią (do 1479, złożenie hołdu przez wielkiego mistrza);
1481 - Spisek możnych kijowskich przeciwko Kazimierzowi Jagiellończykowi;
1482 - Najazd Tatarów krymskich na Kijów, spalenie miasta;
1483 - Urodził się Jan Benedykt Solfa (zm. 1564), lekarz, autor dzieł poswięconych chorobom zakaźnym;
1484 - Śmierć w Grodnie królewicza Kazimierza (kanonizowanego w 1602, patrona Litwy). Relikwiarz św. Barbary z katedry w Gnieźnie;
 |
 |
Awers – Przy postaci u dołu herby Korony i Litwy. W otoku napis: + ŚWIĘTY + KAZIMIERZ + 1484-1984
Rewers - Stylizowane lilie na tle gotyckiego krzyż. W otoku napis: + OBROŃCA UCIŚNIONYCH + OJCIEC UBOGICH + CZCICIEL MARYJI
Sygnatura - K.PISKORSKA - na rewersie
Projekt - Katarzyna Piskorska
Technika - Bity ø 60 mm.
Materiał - Tombak patynowany
Wykonanie - Veritas ZZG Częstochowa
14 grudnia 1959 r. Watykan wydał dwa znaczki o identycznym wzorze, upamiętniające 500. rocznicę urodzin św. Kazimierza (1458–1484), patrona Litwy. Seria obejmuje 50-lirowe wartości sjena i 100-lirowe wartości ciemnozielone.
Horyzontalny wzór znaczka zawiera wizerunek św. Kazimierza otoczony inskrypcją „S. Casimirvs, Primarivs Lithvaniae Patronvs, 1458–1958” (St. Casmir, pierwszy patron Litwy). Przedstawiono także fasadę katedry w Wilnie i wieżę Giedymina. „Post Vaticane” pojawia się na dolnej krawędzi znaczka, podobnie jak znaki wartości. Zawiera znak wodny Krzyża Świętego Piotra. Litewski artysta Vytautas Kazimieras Jonynas zaprojektował znaczek, a A. Quieti go wygrawerował.
1485 - Wyprawa Kazimierza Jagiellończyka do Mołdawii. Uznanie przez hospodara mołdawskiego Stefana zwierzchnictwa Polski;
1487 - Najazd Tatarów, zwycięstwo królewicza Jana Olbrachta w bitwie pod Kopystrzyniem. Zawarcie przez Mołdawię układu z Turcją, ograniczającego polskie wpływy;
1488 - Przybycie do Polski niemieckiego humanisty Konrada Celtisa (pozostał do 1491);
1490 - Początek sporu Władysława Jagiellończyka, władcy Czech, z jego młodszym bratem Janem Olbrachtem o koronę węgierską. Monstrancja z Wieliczki;
1491 - Objęcie tronu węgierskiego przez Władysława Jagiellończyka. Najazd Mongołów. Zwycięstwo Polaków w bitwie pod Zasławiem;
1492 - Śmierć Kazimierza Jagiellończyka. Panowanie Aleksandra Jagiellończyka na Litwie, a Jana Olbrachta w Koronie (do 1501). Zerwanie polsko-litewskiej unii personalnej. Przebudowa Collegium Maius w Krakowie (do 1497);
Przesyłki okolicznościowe poczty konnej, zorganizowanej w trzech etapach w latach 1971, 1972, 1973 roku z okazji 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika.
W 1973 roku cała Polska, a chyba nawet cały świat, obchodzili 500 lecie urodzin Mikołaja Kopernika. Z tej okazji szkoły, organizacje i różne instytucje przygotowywały liczne imprezy, mające uczcić pamięć wielkiego astronoma. Poczta uczciła ten rok poprzez przesłanie przesyłek listowych między innymi pocztą dyliżansową. Poczta dyliżansowa kursowała „Szlakiem Kopernika” z Olsztyna do Krakowa.
