Rewers: Wizerunek sokoła wędrownego siedzącego na gałęzi. U góry z lewej strony wizerunek lecącego sokoła wędrownego. Z lewej i prawej strony sokoła stylizowane wizerunki chmur. U dołu z prawej strony stylizowany wizerunek gór i drzew. Z lewej strony półkolem napis: SOKÓŁ WĘDROWNY - Falco peregrinus.
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Pod orłem oznaczenie roku emisji: 2008, poniżej napis: ZŁ 2 ZŁ. Po bokach łap orła wizerunki flagi państwowej. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.
Rant: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami
Sokół wędrowny (Falco peregrinus) występuje niemal na całym świecie. Niegdyś w Polsce powszechny, choć niezbyt liczny. Praktycznie wyginął w latach 60. XX w. Dzięki staraniom sokolników i ekologów obecnie w Polsce żyje już kilkanaście par sokołów.
Sokół jest gatunkiem prawnie chronionym, wpisanym do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Zaczęto go chronić we wczesnym średniowieczu ze względu na znaczenie dla sokolnictwa. Sokoła (obok bobra, tura i żubra) chroniono w Europie jako jeden z pierwszych gatunków.
Rewers: W centralnej części dwie jaszczurki na skale. U góry w tle stylizowane wizerunki roślin. Z lewej strony i u dołu półkolem napis: JASZCZURKA ZIELONA. U góry i z prawej strony napis: Lacerta viridis.
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Pod orłem oznaczenie roku emisji: 2009, poniżej napis: ZŁ 2 ZŁ. Po bokach łap orła wizerunki flagi państwowej Rzeczypospolitej Polskiej. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.
Rant: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami
Autor: Ewa Tyc-Karpińska / Robert Kotowicz
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Masa: 8,15 g
Jaszczurka zielona jest gatunkiem ciepłolubnym. W zależności od zasięgu geograficznego zamieszkuje zarówno niziny, wyżyny, jak i góry. Można ją spotkać w dość zróżnicowanych środowiskach: na zakrzaczonych łąkach, na obrzeżach lasów, na skalistych, zakrzaczonych stepach z jesionem mannowym (Fraxinus ornus) oraz na poboczach dróg. Przebywa przeważnie na ziemi, skałach lub gałęziach drzew, z których potrafi zwinnie zeskoczyć. W razie niebezpieczeństwa ukrywa się w norach wykopanych przez siebie lub przez inne zwierzęta. W czasie godów samce tego gatunku są bardzo agresywne. Toczą zażarte walki o samice, a ich starcia mogą kończyć się uszkodzeniami ciała czy nawet śmiercią.
Rewers: Centralnie stylizowany wizerunek podkowca małego w locie. Nad nim, na tle chmur, lecące w oddali dwa nietoperze. Poniżej wizerunek zachodzącego słońca oraz pagórków. U góry półkolem napis: PODKOWIEC MAŁY - Rhinolophus hipposideros.
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Pod orłem oznaczenie roku emisji: 2010, poniżej napis: ZŁ 2 ZŁ. Po bokach łap orła stylizowane wizerunki flagi państwowej Rzeczypospolitej Polskiej. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.
Rant: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami
Autor: Ewa Tyc-Karpińska / Andrzej Nowakowski
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Masa: 8,15 g
Podkowiec mały (Rhinolophus hipposideros) należy do rodziny podkowcowatych (Rhinolophidae). W jej obrębie naukowcy wyróżniają tylko jeden bardzo liczny rodzaj (Rhinolophus). Aktualnie należy do niego 77 gatunków, 5 z nich występuje w Europie. Zasięg geograficzny podkowca małego obejmuje obszar od Półwyspu Iberyjskiego po Kaszmir w Azji. Gatunek ten zasiedla także północną Afrykę. Występuje na wyżynach i w niższych położeniach górskich. Na kontynencie europejskim podkowiec mały najliczniej zamieszkuje rejon Morza Śródziemnego. Jego najbardziej wysunięte na północ stanowiska są w zachodniej Irlandii. W Polsce podkowiec mały zamieszkuje Wyżynę Krakowsko-Częstochowską, Karpaty (bez Tatr) i Sudety. Pojedyncze osobniki spotyka się na Podkarpaciu i Śląsku Opolskim. Najliczniejsza populacja podkowca małego znajduje się w Beskidach.
Podkowiec mały (masa ciała 4-8 g) jest jednym z najmniejszych spośród krajowych nietoperzy. Jego futerko jest miękkie, puszyste, na grzbiecie jasnobrązowe lub szarobrązowe, na brzuchu jaśniejsze, szarawe.
Na Czerwonej Liście UE podkowiec mały to gatunek zaklasyfikowany jako VU, czyli narażony na wyginięcie. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt ma on kategorię EN, czyli zagrożony wyginięciem. Drastyczny spadek liczebności podkowca w Europie (w naszym kraju sięgający ponad 90%) przypada na lata 1950-1980. Było to związane z powszechnym stosowaniem silnie toksycznych pestycydów w rolnictwie i leśnictwie. Obecnie wydaje się, że liczebność podkowca małego ustabilizowała się, a lokalnie nawet wzrosła. Jednak nadal jest to gatunek o bardzo wysokim ryzyku wyginięcia. Głównymi zagrożeniami dla niego są: niepokojenie w zimowiskach, ubywanie kryjówek rozrodczych (niewłaściwe remonty obiektów sakralnych) oraz fragmentacja i zanik żerowisk, głównie z powodu nieprzemyślanego rozwoju infrastruktury.
2013 rok
Zwierzęta świata –
Żubr Bison Bonasus
Rewers: W centralnej części monety – wizerunki dwóch żubrów w otoczeniu naturalnym, oddzielone dekoracyjną powierzchnią lustrzaną. W dolnej części monety, wzdłuż otoku – nazwa zwierzęcia w języku polskim i łacińskim (ŻUBR – Bison bonasus).
Projektant: Dobrochna Surajewska
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-13, poniżej orła napis: ZŁ 2 ZŁ. W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.
Projektant: Ewa Tyc-Karpińska
Metal: CuAl5Zn5Sn1
Średnica: 27 mm
Waga: 8.15 g
Data emisji: 2013-10-24
Żubr jest największym ssakiem lądowym Europy, o ciężarze ciała dochodzącym u samców do niemal 1 tony. Gatunek ten żyje w stadach liczących do kilkudziesięciu osobników. Przewodnikami takich stad są stare, doświadczone samice. Żubry odżywiają się roślinami runa leśnego, trawami i turzycami rosnącymi na polanach śródleśnych, a także liśćmi, pędami i korą drzew. Mają bardzo dobry słuch i węch, nieco słabszy wzrok, potrafią biec z szybkością do kilkudziesięciu km/godz. i przeskakiwać przeszkody do wysokości 2 m. Żubry w stadzie nie obawiają się żadnych drapieżników, ale pojedyncze, słabsze osobniki – szczególnie pozostające poza stadem cielęta – mogą paść ofiarą wilków lub niedźwiedzi.
2014 rok
Konik polski (łac. Equus caballus gmelini)
Średnica: 27 mm
Waga: 8,15 g
Rant: Napis NBP rozdzielony gwiazdkami
Metal: CuAl5Zn5Sn1 Nordic Gold
Nakład: 800 000 sztuk
Projektant rewersu: Tadeusz Tchórzewski
Projektant awersu: Ewa Tyc-Karpińska
Emitent: NBP
Mennica: Mennica Polska S.A.
Data emisji: 24.02.2014 r.
Konik polski to polska rasa koni w typie kuca. Są to konie późno dojrzewające oraz osiągające niewielkie rozmiary (dorosły osobnik mierzy ok. 140 cm długości). Mimo to, zwierzęta te są twarde i gotowe do poświęceń. Są długowieczne, odporne na choroby oraz trudne warunki życia. Z racji niedużego rozmiaru oraz łagodnego charakteru często są wykorzystywane do hipoterapii, w ramach, której pomagają w leczeniu niepełnosprawnych dzieci. Konik polski to symbol polskiej nieustępliwości w dążeniu do celu, mimo przeciwności losu i nie zawsze sprzyjających nam warunków. Właśnie dlatego te niesamowite stworzenia w pełni zasługują na to, żeby ich wizerunek umieścić na specjalnej monecie.
Konik polski (zwany potocznie tarpanem) jest najbliżej spośród wszystkich współczesnych ras koni spokrewniony z dziko żyjącymi tarpanami – końmi dość powszechnymi w naszych lasach w średniowieczu. Gatunek ten był stopniowo tępiony, część osobników odławiana i krzyżowana z innymi rasami koni. Pod koniec XVIII w. ostatnie tarpany zostały umieszczone w zwierzyńcu Ordynacji Zamojskich. Największe zasługi w hodowli tej rasy położył prof. Tadeusz Vetulani (również autor nazwy konik polski). Z jego inicjatywy założono w Białowieży w 1936 r. „Rezerwat Konika Polskiego Typu Tarpana Leśnego”. Rasę uzyskano metodą krzyżowania wstecznego koni z dominującymi cechami tarpana. Wysiłki te zostały niemal zniweczone podczas II wojny światowej, wskutek zarekwirowania przez Niemców całej hodowli liczącej wówczas ok. 40 osobników. Na szczęście po wojnie udało się ich część odzyskać i w Popielnie odtworzyć stado zarodowe.
Koniki polskie wykazują wiele cech typowych dla swoich dzikich przodków, jak ciemnopopielate umaszczenie z czarną pręgą wzdłuż grzbietu, często pręgi na kończynach, gęstą (zwłaszcza zimą) sierść, długą grzywę i ogon, nieduże i silnie owłosione uszy, krótką i grubą szyję, dużą i stosunkowo szeroką głowę, mocne kopyta niewymagające stosowania podków, niski wzrost (do 140 cm) i niewielką masę ciała (do 400 kg). Są długowieczne, odporne na choroby i warunki pogodowe, a mało wymagające żywieniowo. Mogą cały rok przebywać na swobodzie, nie korzystając ze stajni. Jest to rasa łagodna, łatwa do ułożenia, często używana do nauki jazdy konnej przez dzieci, także w hipoterapii.
Obecnie w Polsce w różnych hodowlach, rezerwatach i parkach narodowych mamy już kilkaset koników polskich. Koniki wykorzystywane są także w programach przeciwdziałania sukcesji leśnej (czyli zarastania przez drzewa i krzewy polan i łąk śródleśnych), np. w parkach narodowych Biebrzańskim i Ujścia Warty. Poza Polską rasa ta jest bardzo popularna m.in. w Niemczech i Holandii.
