Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 19-98, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ. W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: m/w.
Rewers: W centralnej części napis: 1918 na tle stylizowanego fragmentu mapy Polski oraz stylizowanych promieni. Wokół napis: 80 ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI.
Klęska wszystkich trzech państw zaborczych w wyniku zakończenia I wojny światowej umożliwiła wyzwolenie Polski. Rada Regencyjna wydała manifest do narodu polskiego proklamując niepodległość i zjednoczenie Polski, a 23 X 1918 r. powołała rząd Józefa Świeżyńskiego. 11 XI podpisano zawieszenie broni na froncie zachodnim, a Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu, który 10 X wrócił do Warszawy z Magdeburga, naczelne dowództwo tworzącego się wojska. Następnie Rada rozwiązała się, przekazując Józefowi Piłsudskiemu całą władzę cywilną. 17 XI Józef Piłsudski powołał nowy centralny rząd z socjalistą Jędrzejem Moraczewskim na czele.
W 1937 r. Sejm II RP uchwalił 11 listopada Świętem Niepodległości Polski.
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 19-99, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW
Rewers: Z prawej strony śmigłowiec oraz wizerunki dwóch żołnierzy na linach. Z lewej strony wyobrażenie kuli ziemskiej ze stylizowaną siatką geograficzną. U góry półkolem napis: WSTĄPIENIE POLSKI, poniżej z lewej strony napis: DO NATO wkomponowany w wizerunek kuli ziemskiej.
Projektant monety: Ewa Tyc-Karpińska.
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Masa: 8,15 g
Za początek drogi Polski do NATO uznać należy rok 1989, od którego zaczął się w Polsce upadek komunizmu, odsunięcie PZPR od władzy i odzyskanie niepodległości. Następnym krokiem na zachód było rozwiązanie Układu Warszawskiego w marcu 1991 r. Naszą suwerenność przypieczętowało we wrześniu 1993 r. (po rozwiązaniu ZSRR w grudniu 1991 r.) wyjście ostatniego oddziału rosyjskich żołnierzy z Polski.
2000 rok
20-lecie powstania Solidarności
Rewers: Z prawej strony wizerunki dwojga dzieci, z lewej napis: SOLIDARNOŚĆ / 1980-2000. W tle wizerunek fragmentu kuli ziemskiej ze stylizowaną siatką geograficzną oraz fragmentem zarysu Europy.
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-00, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: m/w.
Rant: NARODOWY BANK POLSKI
Autor: Ewa Tyc-Karpińska / Robert Kotowicz
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Masa: 8,15 g
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność" powstał 17 września 1980 r. w następstwie: wielkich strajków obejmujących całą Polskę, szczególnie silnych na Wybrzeżu; podpisanego 31 sierpnia 1980 r. porozumienia między strajkującymi na Wybrzeżu Gdańskim a delegacją rządową; utworzenia niezależnych od władz komunistycznych związków zawodowych w poszczególnych regionach oraz połączenia się ich w związek jednolity. „Solidarność” w krótkim czasie stała się wielomilionową organizacją, w okresie szczytowych wpływów miała liczyć około 10 min członków.
Grudniowy bunt robotniczy `70
Rewers: Z prawej strony fragment przedramienia z zaciśniętą pięścią. Z lewej strony napis: Grudniowy / bunt / robotniczy / 1970 r.
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-00, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: m/w.
Rant: NARODOWY BANK POLSKI
Autor: Ewa Tyc-Karpińska
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Masa: 8,15 g
Po latach Wydarzenia Grudniowe rysują się jako jeden z kluczowych momentów współczesnej historii Polski. Wiedza na ich temat jest ciągle niepełna, brak odpowiedzi na ważne pytania, jak choćby o dokładną liczbę ofiar, czy też odpowiedzialność osób podejmujących istotne decyzje, np. o użyciu broni. Podstawowa kwestia nie ulega jednak wątpliwości. Wystąpienia na Wybrzeżu ujawniły siłę środowisk robotniczych, zdolną zachwiać podstawami władzy komunistycznej w Polsce. Doświadczenia Grudnia 1970 r. zostały wykorzystane w sierpniu 1980 r. Tym razem z lepszym skutkiem. Jak lapidarnie stwierdził Lech Wałęsa, jeden z przywódców strajku w Stoczni Gdańskiej w 1970 r.: bez Grudnia po prostu nie byłoby Sierpnia.
2006 rok
30. rocznica Czerwca `76
Rewers: W centralnej części napis: 1976, poniżej napisu na tle stylizowanych sylwetek dwóch mężczyzn z uniesionymi w górę rękoma, z prawej strony stylizowany wizerunek dłoni. Z lewej strony i u góry półkolem napis: 30. ROCZNICA CZERWCA.
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-06, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.
Rant: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.
Autor: Ewa Tyc-Karpińska / Ewa Olszewska-Borys
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Masa: 8,15 g
Pierwsza połowa lat siedemdziesiątych przyniosła Polsce wzrost poziomu życia. Opierał się on jednak na nietrwałych podstawach, wzrastającym zadłużeniu zagranicznym oraz braku reform usprawniających życie gospodarcze. Aby otrzymywać kredyty, rządząca ekipa Edwarda Gierka znacznie wzmocniła kontakty z państwami zachodnimi, ale jednocześnie nie szczędziła wiernopoddańczych gestów pod adresem Moskwy. Dążenia do zmiany konstytucji, wprowadzenia do niej formuły o przodującej roli partii oraz trwałości sojuszu ze Związkiem Radzieckim wywołały w 1975 r. poruszenie, szczególnie w środowiskach intelektualistów i studentów.
Kiedy doszło do pierwszych terminów spłaty pożyczek, trudności gospodarcze nasiliły się. Znów pogorszyło się zaopatrzenie ludności w artykuły spożywcze i przemysłowe. Kierownictwo PRL zdecydowało ustabilizować rynek przez wprowadzenie podwyżek cen. Wbrew zobowiązaniom, podjętym przez władze po wydarzeniach z lat 19701971 mówiące o tym, że ważne dla ludności decyzje nie będą podejmowane bez szerokich konsultacji społecznych, zaczęto działać przez zaskoczenie.
Propozycje zmian cen ogłoszono 24 czerwca 1976 r., a na konsultacje pozostawiono jeden dzień. Miały się one ograniczyć do sterowanych przez organizacje partyjne masówek w wielkich zakładach pracy.
25 czerwca w całym kraju rozpoczęły się strajki. Objęły one 97 zakładów, przeważnie większych, w wielu innych zagrożono strajkiem, jeżeli zostaną wprowadzone podwyżki cen. W Radomiu, warszawskiej dzielnicy Ursus oraz, na mniejszą skalę, w Płocku, strajki przekształciły się w uliczne manifestacje.
2008 rok
40 rocznica Marca'68
Rewers: Stylizowany wizerunek bramy głównej Uniwersytetu Warszawskiego. U góry wizerunek orła uniwersyteckiego, poniżej stylizowana flaga symbolizująca flagę polską oraz spadające kartki papieru. U dołu pomiędzy murami bramy, stylizowane wizerunki transparentów oraz strajkujących studentów. Na dole półkolem napis: 40. ROCZNICA MARCA `68.
Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-08, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.
Rant: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami
Autor: Ewa Tyc-Karpińska / Andrzej Nowakowski
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Masa: 8,15 g
Osoby, które po Marcu wyemigrowały z Polski oraz ich bliscy, którzy pozostali w kraju, najczęściej wspominają haniebną kampanię antysemicką; skrywaną nieudolnie przez czynniki oficjalne pod hasłami antysyjonistycznymi. W takim klimacie w latach 1968–1972 wyemigrowało z Polski ponad 15 tys. Żydów i osób żydowskiego pochodzenia.
Dla ludzi, którzy w 1968 r. studiowali, najważniejszy jest zwykle właśnie studencki nurt Marca. W pamięć tych osób najmocniej wryły się wiece, strajki i manifestacje studenckie. Studenci kontestujący w Polsce w 1968 r. występowali pod hasłami wolnościowymi, odwołując się do lewicowej frazeologii. Walczyli o demokratyzację i liberalizację systemu, a także o prawo dożycia w prawdzie. Stąd może wzięło się jedno z najbardziej popularnych wówczas haseł: „Prasa kłamie!".
Z kolei dla ludzi ze świata kultury, nauki i sztuki Marzec nawet po latach jawi się głównie jako pogrom inteligencji, okres, w którym w środkach masowego przekazu atakowano z niezwykłą brutalnością – wymienianych z nazwiska – pisarzy i naukowców. Cechą wspólną tych wszystkich wystąpień (będących kalką wypowiedzi działaczy partyjnych) było odmawianie atakowanym nie tylko walorów ideowo-moralnych, ale także po prostu zawodowych kwalifikacji.
W obronie kolegów relegowanych z uczelni, w związku z tymi protestami, studenci zorganizowali 8 marca 1968 r. wiec na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego. Zgromadzenie zostało brutalnie rozpędzone pałkami przez przybyły na teren Uczelni „aktyw robotniczy” oraz zwarte oddziały MO. Wiec ten zapoczątkował falę solidarnościowych wystąpień studenckich w szkołach wyższych niemal w całej Polsce. Do ulicznych demonstracji i starć z milicją doszło w kilkunastu miastach.
Wiele osób na eksponowanych stanowiskach usuwano wtedy z partii i z zajmowanych stanowisk. „Czystka” objęła aparat partyjny i administrację państwową, świat nauki, kultury i sztuki, media, wojsko; wcześniej dokonano jej w aparacie bezpieczeństwa. Polska miała wówczas jednoznacznie złą opinię na Zachodzie. Na jej dalsze pogorszenie wpłynął udział Wojska Polskiego w inwazji na Czechosłowację i stłumieniu Praskiej Wiosny.
