Krzyż Ewangelistów: nie ma na nim ukrzyżowanego Pana Chrystusa. Sa inne święte osoby i zawiera w sobie inne przesłanie, a mianowicie zawiera wiele tajemnic, które można odkrywać podczas dłuższych rozważań. Przedstawia podstawową teologię Pisma Świętego od Księgi Rodzaju po Apokalipsę. Sam zaś krzyż, najważniejszy w opisywanej chromolitografii, jest swoiście plastycznym uhonorowaniem Ewangelii – czyli „Słów Pomyślnych” o Panu Jezusie Chrystusie, Bożym Synu, Zbawicielu. Głęboko zapadł mi na sercu taki krzyż, a przecież te dwa krzyże mają jeden wspólny cel i mają uświadomić całemu swiatu jedno - przez Krzyż do zbawienia.
Idealny opis Krzyża Ewangelistów zawiera KURIER · ŚLĄSKI z maja 2018 roku w artykule Pani Barbary Marii Czerneckiej i ten artykuł chciałem przedstawić:
„Obrazek był przeznaczony do rozpowszechniania w Katalonii, Anglii, Hiszpanii, Włoszech, Niemczech i Rosji; o czym świadczą tytuły w tych właśnie językach, umieszczone drobnym druczkiem na jego obrzeżach.
Motywy tego typu krzyża były popularne w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku i dosyć często spotykane wtedy w reklamujących je magazynach. Nabywali je głównie ludzie średnio zamożni, acz bogaci duchowo dzięki głębokiemu przeżywaniu wiary. Świątek ten wydaje się prosty w odczycie. Przedstawiony na obrazku typowo łaciński krzyż stanowi tylko tło dla ukazanych na nim postaci. W centrum krzyża została przedstawiona Najświętsza Maryja Panna trzymająca w ramionach Dzieciątko siedzące na Jej prawej ręce, odziane w różową szatkę i trzymające w rączce krzyżyk.
Maryja jest ubrana w białą suknię i błękitny płaszcz usiany gwiazdami oraz welon barwy złotej. Na głowie ma koronę. Zdobna w ornamenty aureola Maryi wypada dokładnie na spojeniu belek krzyża. Po stopami Matki Bożej widnieje księżyc oraz kula ziemska, którą oplata wąż. Kusiciel w paszczy trzyma jabłko. Ona przydeptuje go bosą stopą.
Taki wizerunek Najświętszej Maryi Panny został zapowiedziany przez Pana Boga w Raju, po grzesznym upadku pierwszych ludzi, i został nazwany „Protoewangelią”, czyli zapowiedzią Dobrej Nowiny o potomku Niewiasty, którym jest Mesjasz (por. Rdz 3,15). Nadzieją na Jego przyjście żyli potem Izraelici, aż do nastania pełni czasu. Ukoronowaniem tego proroctwa jest Madonna Apokaliptyczna: odziana w słońce, pod Jej stopami leży księżyc, a głowę ma uwieńczoną dwunastoma gwiazdami. Jest Matką Syna Bożego, Pasterza wszystkich narodów (zob. Ap 12 1–5).
Ponad Maryją i Dzieciątkiem została ukazana postać Boga Ojca jako starca z atrybutami królewskimi, ale bez korony. Biała Gołębica, będąca symbolem Ducha Świętego, dopełnia tego swoistego przedstawienia Trójcy Przenajświętszej.
W dekoracji krzyża dyskretnie występują liście akantu, mające symbolizować ogród Eden oraz drzewo życia. Na centralnym białym okręgu złotawymi literami zostały wypisane po łacinie słowa modlitwy: „O SANCTISSIMA VIRGO MARIA ORA PRO NOBIS”. Jest to najprostszy zwrot wstawienniczy do Matki Boga, który w języku polskim brzmi: „Najświętsza Panno Maryjo, módl się za nami”.
Ten okrąg dodatkowo otacza wieniec z czternastu róż. Liczba ta jest sumą dwóch siódemek, czyli może symbolizować podwojone szczęście. Kwiaty zgrupowane w czwórki wskazują na pełnię wszechświata: żywioły i pory roku. Trójki -symbole doskonałości – kojarzone są z początkiem, środkiem i końcem, a także etapami życia ludzkiego: dzieciństwem, dojrzałością i starością. Róże zaś, jako kwiaty królewskie, oznaczały pamięć i miłość. Od wieńca tych kwiatów pochodzi nazwa Różaniec – modlitwa, której celem jest kontemplowanie najważniejszych wydarzeń z życia Jezusa i Matki Bożej, zapisanych w Ewangeliach.
Maswerkowe zakończenia ramion przedstawionego krzyża mają kształt masywnych kwadratów przeplatających się z ułożonymi w kształt koniczyny okręgami. Wskazują na jedność nieba i ziemi, czyli relację Boga z ludźmi. W tych zakończeniach zostały umieszczone wizerunki poszczególnych Ewangelistów, którym zawdzięczamy opisy życia, cudów i dzieła Zbawienia dokonanego przez Pana Jezusa. Zważywszy, że Ewangeliści byli bezpośrednimi towarzyszami samego Mesjasza bądź Jego najbliższych uczniów, musimy ich relacje uznać za najbardziej wiarygodne. Żadne późniejsze badania, sugestie czy spekulacje nigdy nie były w stanie podważyć jakiegokolwiek z przedstawianych przez nich szczegółów. Wszystko, co przekazali nam czterej Ewangeliści, jest również zgodne z wszelkimi źródłami historycznymi.
Cieszą się więc oni szczególną wdzięcznością wszystkich wierzących za proste, zrozumiałe i ponadczasowe głoszenie Dobrej Nowiny o Królestwie Bożym. Ich wizerunki zaś, umieszczone na rozpostartych belkach krzyża, wskazujących kierunki kuli ziemskiej, mają też przypominać, że Słowo Boże powinno docierać do każdego zakątka świata.
Umieszczony na dole Święty Mateusz jest autorem najstarszej i najdłuższej Ewangelii Jezusa Chrystusa. Z pochodzenia był Hebrajczykiem. Wiadomo, że pracował jako celnik do czasu powołania go do gro-na dwunastu Apostołów. Adresatami pierwszej Księgi Nowego Testamentu, napisanej przez niego prawdopodobnie w języku aramejskim, byli Żydzi nawróceni na chrześcijaństwo. Jej autor skupiał się przede wszystkim na wyjaśnianiu starych proroctw zapowiadających Mesjasza, które urzeczywistniły się w osobie Jezusa z Nazaretu. Anioł symbolizujący Świętego Mateusza zapewne dotyczy genealogii Zbawiciela, umieszczonej na początku tejże Ewangelii.
Ewangelista wyobrażony na lewym ramieniu Krzyża jest Świętym Markiem.Imię, jakie przypisuje się autorowi drugiej Księgi Nowego Testamentu, jest pochodzenia rzymskiego. Możliwe więc, że nadał mu je ojciec, pochodzący z Wiecznego Miasta. Jego matka zaś była Żydówką i nazwała go Janem. Była ona właścicielką domu, w którym jedno z pomieszczeń stało się Wieczernikiem, a więc miejscem, gdzie odbyła się Ostatnia Wieczerza, a potem Pan Jezus po Zmartwychwstaniu ukazał się Apostołom. W Wieczerniku nastąpiło także Zesłanie Ducha Świętego. Święty Marek napisał Ewangelię Jezusa Chrystusa Syna Bożego według relacji Świętego Piotra. Adresował ją do chrześcijan mieszkających w Rzymie. Jezusa przedstawiał głównie jako Boga i człowieka. Utożsamiany z Markiem lew nawiązuje do miejsca występowania tych królewskich zwierząt na pustyni, gdzie wiódł życie Święty Jan Chrzciciel, co zostało opisane na początku Ewangelii podpisanej właśnie rzymskim imieniem jej autora.
Umieszczony na prawym ramieniu belki krzyża Święty Łukasz urodził się w Antiochii Syryjskiej. Jako że w spisanym po grecku dziele zawarł dużo opisów jednostek chorobowych oraz cudownych uzdrowień, uznaje się, że z wykształcenia był medykiem. Nauki o Chrystusie pobierał u Świętego Pawła, towarzysząc mu w podróżach misyjnych. Swoją relację skierował bezpośrednio do Teofila, wysokiego urzędnika w administracji rzymskiej, ale dedykował je zwłaszcza poganom nawróconym na chrześcijaństwo. Udowadniał, że Jezus jest lekarzem duszy i ciała. Podkreślał zwłaszcza miłosierdzie Zbawiciela wobec chorych i grzeszników. Świętego Łukasza reprezentuje wół, w starożytności popularne zwierzę ofiarne, w której to postaci biblijny prorok Ezechiel widział moc Boga.
Krzyż wieńczy postać Świętego Jana Ewangelisty. Był on najmłodszym i zarazem najmilszym Jezusowi Apostołem. Znani są jego rodzice o imionach Zebedeusz i Salome, a brat, Jakub Starszy, także należał do grona Dwunastu. Przedstawiona przez Jana Ewangelia jest teologią Syna Bożego, który stał się człowiekiem, umarł na krzyżu i zmartwychwstał dla zbawienia ludzkości. Jan jest też twórcą określenia: „Bóg jest miłością”. Orzeł przy jego postaci ma oznaczać Słowo wzbijające się ponad ziemską rzeczywistość.
Antropomorficzne symbole wszystkich czterech Ewangelistów, „istoty żywe”, pojawiają się też w ostatniej księdze Pisma Świętego – Apokalipsie i oznaczają strażników Tronu Bożego. Jest też w wyrazie „Ewangelia” subtelnie ukryty „angel” – postać anielska jako Boży posłaniec do ludzi”.
Oryginalny oleodruk przedstawiający Krzyż Ewangelii. Oleodruk jest wykonany w Niemczech w latach 20 poprzedniego wieku. Obraz jest formatu zbliżonego do dzisiejszego A4 czyli 190x255mm. Wykonany jest na grubym papierze o gramaturze ok. 350 - 400g/m2 (dla porównania- zwykła kartka ksero ma 80g/m2).
